Chabad Utrecht

Acharee Mot – Kedoshiem Lessen uit de Landbouw Deze week lezen wij twee delen uit de Torah, Acharee Mot en Kedoshiem. Van de 613 geboden en verboden uit de Torah, worden er 28 in Acharee Mot besproken en 51 in Kedoshiem. In Kedoshiem staan o.a.: 1 Het verbod om de eerste drie jaar na de planting van een boom, de vruchten ervan te plukken, te consumeren of te verkopen. Dit heet “Orla”. 2 Het gebod om in het vierde jaar na de planting van een boom, de vruchten uitsluitend in Yerushalayim te eten. Dit verbod en gebod zijn altijd en overal geldig. Er is echter een verschil tussen het land Israel en daarbuiten met betrekking tot fruit waarvan je niet weet of het Orla is of niet. In zo’n geval mag je het buiten Israel wel eten, maar in Israel niet. Stel je gaat naar de supermarkt in Assen, dan mag je daar gewoon fruit kopen. Je hoeft niet te gaan uitzoeken uit welke boomgaarde deze appels komen en of de bomen minstens drie jaar oud zijn. In Israel mag je geen fruit eten tenzij je zeker weet dat het geen Orla is. Waarom Orla? 1 Het eerste, het beste en het mooiste bewaar je voor G-d; de eerste drie jaar hebben bomen meestal geen vruchten. Als ze dat wel hebben zijn ze van lage kwaliteit. Zou je de vruchten van de eerste drie jaar naar Yerushalayim brengen dan zou dat een gebrek aan respect zijn voor G-d om zo'n slechte oogst daarheen te brengen. (Sefer Hachinuch) 2 Adam en Chava werden op het negende uur van de zesde dag geschapen. Drie uur later begon de Shabbat. Tijdens deze drie uren mochten ze niet van de boom van de Kennis eten. Op Shabbat mochten ze dat wel. Omdat zij zich drie uur niet konden beheersen, wachten wij drie jaar voor dat wij vruchten eten (Siftee Cohen). Hadden Adam en Chava geduld gehad, dan hadden ze de vruchten kunnen plukken, persen en het sap op Shabbat kunnen gebruiken om Kidoesh te maken. Volgens een aantal geleerden was de boom waar ze niet van mochten eten namelijk een wijnstok. *Landbouw regels* Wat gebeurt er nu wanneer je een appel hebt die geplukt is binnen de drie eerste jaar sinds het planten van de boom? Vervolgens raakt deze appel per ongeluk gemengd in een kist appelen van andere bomen die wel voorbij de drie jaar zijn. Wat nu? Gooi je de hele kist weg? Nee schrijft de Joodse wet ons voor; als de verboden appel één op de 200 is, dan zeggen wij dat deze vrucht nietig is ten aanzien van de rest. De verhouding moet minstens één op de 200 zijn. Zo hanteert de Joodse wetgeving in bepaalde gevallen het idee dat iets teniet wordt verklaard in de meerderheid. Afhankelijk van het geval kan de verhouding ook anders zijn. Soms gaat het om een meerderheid, soms moet de verhouding 1 op 60 zijn of bijvoorbeeld in het geval van Orla, 1 op 200. Maar let op het volgende principe: je mag nooit iets met opzet tenietdoen. Je mag dus niet in je kippensoep een druppeltje melk toevoegen, ook al is het volume van de soep 60 keer zo veel als die van de melk. Valt er *per ongeluk* een druppel melk in de soep, dan is het wat anders. Dan passen we de 1 op 60 regel toe. Ook in ons geval; doe je *met opzet* een verboden appel in een kist waar er minstens 199 andere geoorloofde appels in zitten, dan raken alle 200 appels verboden. *Volgende geval*: Je hebt een boomgaarde. Alle bomen, behalve één, zijn ouder dan drie jaar. Één boom valt nog binnen de drie eerste jaren. Klein probleempje: je weet niet meer welke boom het is! Wat nu? De vruchten van alle bomen zijn geoorloofd behalve die ene, maar welke is dat? De Joodse wet is er heel duidelijk over: je mag de hele boomgaarde niet oogsten, ongeacht hoeveel bomen er zijn; 100, 200 of zelfs 100 000. Stel je buurman, ook een boer, zo vriendelijk was om je appels te oogsten terwijl je een weekendje weg was en de appels van alle bomen vermengd geraakt zijn en je hebt een verhouding van 1 op 200, dan ineens zijn alle appels wel geoorloofd. Met andere woorden: zolang de vruchten aan de boom hangen zal geen enkele verhouding helpen om de vruchten van die ene boom teniet te verklaren en is het oogsten van de hele boomgaarde verboden omdat je niet weet welke boom jonger is dan drie jaar. Nadat ze geplukt zijn (per ongeluk) vallen de verboden vruchten weg in een meerderheid van 200. ??? Waarom het verschil? Aan de boom of los van de boom? Kennelijk wordt het plukken of het niet-plukken van vruchten zeer serieus genomen. En terecht; op het moment dat je een vrucht plukt, dan verbreek je de verbinding van deze vrucht met zijn wortels en zijn levenskracht. Wees daar voorzichtig mee. Denk even na. Hoe zou jij het ervaren als je geen voedsel en vocht meer zou krijgen? Een mens wordt vergeleken met een boom! Wie geeft jou het recht om zomaar een blaadje van een boom af te scheuren tijdens een wandeling? Welk recht heb jij om planten te ontwrichten van hun bron, hun levenskracht en voedsel? Er wordt in de maatschappij hoog en laag beweerd dat wij geen vlees moeten eten. En planten dan? Mag dat wel? Hoezo? Maar plukken mag, een verbinding verbreken wordt toegestaan volgens de Torah, mits je daardoor een hogere verbinding bewerkstelligt. Wanneer jij de vrucht eet en de energie gebruikt om bijvoorbeeld goede daden te verrichten dan zorg je dat je de vrucht verbonden hebt met een nog hogere levenskracht dan wanneer hij nog aan de boom vast zat. En dan mag het. Het zelfde geldt voor het slachten van dieren. *Verloren vruchten en verloren mensen* Verder kunnen wij concluderen dat zolang een vrucht aan de boom vast zit, hij nooit en te nimmer weg zal vallen in de menigte, ook al bevindt de boom zich in een gaarde van 1 miljoen andere bomen. Zolang de vruchten verbonden zijn met hun oorsprong, hun bron, wortels en levenskracht is het onmogelijk voor onze boom om zijn identiteit te verliezen. Hierin berust het geheim van het overleven van het Joodse volk. Heb je je ooit afgevraagd waar het Egyptische volk naar toe is verdwenen of de Griekse beschaving, of het Romeinse rijk. En het machtige Spanje dan? Waar zijn al die mensen met al hun filosofieën, tradities, cultuur en aanverwante wreedheden? Deze super Powers zijn allemaal op een gegeven moment in de geschiedenis door een ander volk overheerst. Verzwakt en in de minderheid zijn zij hun identiteit kwijtgeraakt. Het Joodse volk echter heeft zich nooit aan militaire of geschiedkundige regels gehouden. Collectief en individueel heeft het Joodse volk ondanks alle vervolgingen en overheersingen haar identiteit nooit kwijtgeraakt. Zolang het volk verbonden blijft met zijn bron en levenskracht zal het nooit en te nimmer in de menigte wegvallen. *Anno 2018* Dagelijks worden wij gebombardeerd van buitenaf en van binnenuit. De verantwoordelijkheden die wij dragen worden ons soms teveel. Zo veel stress op ons werk, school en relaties. Van binnenuit zo veel schuldgevoelens, angst, onzekerheden, pijn en soms trauma’s. Wat moeten we daar allemaal mee? Plus en dat is het nog het grootste gevaar: de sociale druk. De angst om anders te zijn, om uitgelachen te worden, om er niet bij te horen, om anders gekleed te zijn. Sommigen van ons zullen alles doen om bij de groep te horen om door andere gewaardeerd te worden. Maar waar ben je zelf dan? Wat blijft er van jezelf over? Waar is jouw unieke bijdrage aan de wereld? Allemaal verkocht en weggegeven? Aan wat? Je kijkt in de spiegel en het enige wat er nog over is, is een omhulsel. De rest heb je verkocht om erbij te horen. Je hebt jezelf opgeofferd en soms je kinderen, je G-d en je eigen waarheid en jouw unieke identiteit. Landbouw regels verklappen de oplossing. Wil je je identiteit behouden, blijf verbonden met jezelf. Luister naar je eigen stem. Doe al het lawaai om je heen eens uit. De laatste van alle profeten, Malachi verklapt het geheim: כִּ֛י אֲנִ֥י יְהוָ֖ה לֹ֣א שָׁנִ֑יתִי וְאַתֶּ֥ם בְּנֵֽי־יַעֲקֹ֖ב לֹ֥א כְלִיתֶֽם׃ "Omdat ik G-d ben, Ik ben niet veranderd en jullie zijn de kinderen van Yakov, jullie zullen niet vergaan" G-d verandert nooit en een Jood ook niet omdat deze allebei nauw met elkaar verbonden zijn. Ontwikkel je die verbinding, dan vergroot je automatisch je onweerbaarheid. Je gedrag is niet afhankelijk van het weer, de president, de koning, de krant of de buren. Verbind jezelf met wie je echt bent. Koester het G-ddelijke vonkje dat altijd in je blijft branden. Net zomin als je G-d kunt verslaan zal het nooit lukken om een joods vonkje in de menigte te laten verdwijnen. Steek dat vonkje aan, maak er een prachtig groot licht van voor jezelf, je kinderen en voor iedereen die dat licht wenst te gebruiken om ook zijn kern te ontdekken. Waar ben je? Vroeg G-d aan Adam. Hij had door het eten van de verboden vrucht, zich los gemaakt van zijn oorspronkelijke missie, van zijn G-d, zijn Bron die hem zojuist geschapen had. Vanaf dat moment waren zijn ziel en zijn lichaam uit elkaar gegaan. Hij had zijn lichaam ontwricht van het doel waar het voor geschapen was. Zijn lichaam was nu geen direct kanaal meer voor het spirituele. Het materiele ging een eigen leven leiden, moest zich daardoor schamen en zich bedekken. 5778 jaar lang zijn wij bezig, individueel en collectief om ons lichaam met onze ziel weer naadloos te verbinden. Zolang de vruchten aan de boom vast zitten en zolang een Jood met zijn wortels verbonden blijft zal hij altijd als Jood blijven bestaan. Am Yisrael Chai! Bracha Heintz Gebaseerd op een les van Rav YY Jacobson www.chabadutrecht.nl Opgestuurde vraag: G-d vraagt Adam waar ben je? Waarom vraagt het G-D aan Adam waar ben je? G-D weet immers waar Adam was? [4/27, 11:15] Bracha Heintz: Natuurlijk wist H. waar Adam was. Maar H. herinnerde Adam om zichzelf af te vragen waar hij was, op welk niveau hij was. H. stelt deze vraag aan elke adam, mens. Waar ben ik, een beetje dagelijkse introspectie: waar ben ik, waar kom ik vandaan en waar ga ik heen. פרקי אבות: "מאין באתת ולאן אתה הולך ולפני מי אתה עתיד ליתן דין וחשבו [4/27, 11:20] Bracha Heintz: Dit is ook waar ik op duid in mijn artikel: H. vraagt Adam: waar ben je nu dat je van de verboden vrucht hebt gegeten? Nu moet je je schamen voor je lichaam, daarvoor niet. Daarvoor was je lichaam een expressie van je spiritualiteit. Nu is het lichaam alleen, omdat je het gevoed hebt met iets dat spiritueel niet bij dat lichaam past. Daardoor heb je de naadloze verbinding tussen lichaam en geest verbroken. Je zult nu buiten Gan Eden hard moeten werken om dat weer goed te kunnen maken.

Tsaw “En het vuur zal op het altaar brandend gehouden worden, je zult het niet doven…” (Wajiekra 6-5) Het gaat hier over het altaar in de tabernakel of in de tempel, waar offers op gebracht werden. Elke ochtend bracht een priester nieuw hout. Hij stak het aan en zorgde dat het vuur bleef branden. Daarna kwam er een hemels vuur en brandde het offer op. Een offer is iets wat je van jezelf weggeeft. Een dier of je eigen dierlijke aspecten zet je aan de kant voor een ander, voor een hoger doel. Maar hoe doe je dit? Hoe waarborg je de kwaliteit en de continuïteit? Daar heb je een thermostaat voor nodig en natuurlijk ook brandstof. De thermostaat geeft de temperatuur aan. Offers kunnen namelijk niet zonder vuur branden. Met andere woorden, je kunt in je leven van alles en nog wat doen. Je kunt regelmatig Torah leren en je keurig aan alle geboden houden. Je kunt je eigen comfort opzijzetten en tijd, geld en moeite weggeven voor het altaar. Maar dan nog … het moet branden, constant. Er moet een bepaalde warmte continu aanwezig zijn. Soms zijn we geïnspireerd, maar soms hebben we er totaal geen zin in. Soms is het leuk en spannend, andere keren super saai en eentonig. Soms voelen we de warmte van het Jodendom, andere keren staan we er cynisch tegenover. Hoe houden we de warmte vast, elke dag…constant. Er is maar één manier vertelt de Torah: ”De priester moest elke ochtend het hout op het altaar aansteken”. Vuur en warmte hebben brandstof nodig en die zullen we zelf moeten aanleveren. Reken niet op je buren, je ouders, de Rabbijn en zelfs niet op G-d. Sommigen onder ons wachten op een wonder, een G-ddelijke stem of vuur uit de hemel. Wil je hulp van Boven krijgen, dan zal je eerst jezelf moeten helpen. Wil je dat planten groeien, dan zal je eerst moeten ploegen en zaaien. Daarna kan de groeikracht die zich in de aarde bevindt zijn werk gaan doen. De regen die vervolgens uit de hemel valt zorgt voor het gewenste resultaat. Zo gebeurt het niet alleen in de fysieke wereld maar ook in de spirituele wereld. Het vuur komt pas uit de hemel nadat het hout aangestoken wordt. Creëer je eigen inspiratie, motiveer jezelf, ontwikkel je eigen enthousiasme. Maak het Jodendom leuk, zet een vrolijk muziekje aan, grote glimlach erbij, doe even een dansje in je woonkamer en ga ervoor. Niet omdat het moet…maar uit blijheid. Blijheid dat G-d ons gekozen heeft om Hem te dienen. Blij dat wij het voorrecht hebben om dicht bij Hem te komen. Blij dat we ons met Hem kunnen verbinden (Tsaw=verbinding) door Zijn geboden uit te voeren. “Omdat je G-d niet met simcha gediend hebt” vertelt ons de Torah (Dewarim 28-46). Dit is de oorzaak van alle ellende. Niet omdat je G-d niet zou hebben gediend. Nee…je hebt Hem wel gediend, je hebt het offer wel gebracht, maar het blijft koud op het altaar liggen. De simcha ontbrak en dan, dan heb je een groot koud en donker gat. En zo’n gat raakt al gauw gevuld met spulletjes die je helemaal niet wilt. Ondertussen blijft jouw offer daar in de kou liggen...en vervolgens gebeurt er niets, helemaal niets. Alle moeite voor…niets. Elke actie veroorzaakt een reactie; als je het vuur hier beneden aansteekt komt het vuur van boven als antwoord. Zo ook veroorzaakt alle moeite die je doet een respons van Boven. Je eigen vuur is begrensd, het is een menselijk vuur en dus gelimiteerd door tijd en ruimte. Eenmaal dat dit brandt, voegt G-d Zijn eigen vuur toe, zijn eigen onbegrensde warmte, zegen en succes, nadat jij de eerste stap hebt genomen. Laat de ketel branden, houd de warmte in je hart en in je ziel. Ervaar de pracht en praal van het Jodendom en straal het uit. Een heerlijk stukje van je favoriete cake, het bijhouden van het nieuws of het checken van je emails en appjes, hoe heerlijk dan ook zullen je hart en ziel niet warm houden. Ze zijn niet in staat om je ziel te ontsteken. Deze bezigheden werken allemaal verslavend. Ze sleuren je neerwaarts. Wil je een super dag voor jezelf creëren, wil je gedreven door het leven gaan? Wees dan vrolijk of doe net als of. Op den duur zal je glimlach jezelf en anderen aansteken en zal het onbegrensde hemelse vuur jou boven alles tillen. ”Je zult het niet doven”. De Magid uit Mezeritch zet in deze vers een komma na het woord “niet”. En dan staat er ”Je zult het niet (het negatieve), doven. Als wij ervoor zorgen dat we de mitswot met warmte en enthousiasme doen, dan zal het vuur dat wij gebracht hebben al het negatieve in ons leven doven. Zit U er al warmpjes bij? Bracha Heintz Gebaseerd op een artikel van Rav YY Jacobson www.chabadutrecht.nl https://youtu.be/mRNB2YUPFpY vrijdag avond 30 Maart en/of zaterdag 31 maart Seder Pesach in Utrecht Informeren/reserveren www.chabadutrecht.nl https://www.facebook.com/events/1854397481246298/

Wajakhel Pekoedee In de afgelopen weken hebben wij uit de Torah heel veel kunnen leren over de Tabernakel. De constructie, de afmetingen, de materialen die ervoor gebruikt werden, de meubels die erin stonden, de kleding van de priesters enz…alle details zijn uitvoerig besproken. Elk component en elke vers die eraan besteed werd vormden het gebod van G-d aan Moshe, de theorie en het plan, de Tabernakel hoe die eruit had moeten zien. Het tweede boek, Shemot, is echter nog niet uit. Aanstaande Shabbat lezen we de laatste twee delen bij elkaar. Deze keer wordt niet het gebod besproken om een tabernakel te bouwen, maar de uitvoering, de constructie zelf. Bij het plan (Parashat Teroema en Tetsawe) staat er “Je zult maken enz…” en nu (Parashat Wajakhel en Pekoedee) staat er “En hij heeft … gemaakt.” Verder zijn er geen verschillen. In plaats van alle componenten van de tabernakel te herhalen had de Torah het ook anders en vooral korter kunnen formuleren ”Hij heeft alles volgens plan uitgevoerd” of woorden van die strekking. Waarom twee extra parashiot, Wajakhel en Pekoedee? Waarom tienallen zinnen en honderden woorden besteden aan herhaling! We kennen het principe dat er geen enkel woord of letter voor niets in de Torah staat. Mocht er iets dubbel staan of ogenschijnlijk een overbodig woord of letter dan zit daar een les in verschuild, een idee of een nieuwe wet. Waarom lezen we dan deze week zo veel “overbodige” verzen? De herhaling is hard nodig om bij ons te benadrukken het verschil tussen theorie en praktijk. Velen van ons hebben een dubbel leven, onze droom en de realiteit. De ideale Tabernakel zoals die aan Moshe op de berg Sinai is geboden en de werkelijkheid hier op aarde. We dromen allemaal van een volmaakte wereld, een romantisch huwelijk, ideale kinderen en een mooie carrière. Lieve buren, gehoorzaam personeel (als je die hebt), een comfortabele woning en regelmatig een exotisch land bezichtigen. Dat is als we nog jong zijn (in geest). In de praktijk proberen wij deze magische wereld naar de werkelijkheid te vertalen. Maar we worden geconfronteerd met stress, angst, pijn, teleurstellingen en een gebrekkige realiteit. Want dacht U nou echt dat het bouwen van de Tabernakel op wieltjes liep? In dat geval, let op en haal de verhalende literatuur erbij, de Midrash, voor enkele aanvullende bijzonderheden. We beginnen met een politiek schandaal van de eerste orde. Moshe kon zich niet herinneren wat hij met een deel van het zilver had gedaan. Al gauw werd hij beschuldigd en verplicht om een exacte berekening te maken. Later besefte hij dat hij dat zilver had gebruikt om haken te maken. De rust keerde terug. Nog een probleem dat zich voordeed is dat Moshe soms niet begreep hoe hij bepaalde voorwerpen moest maken. G-d moest hem een model laten zien zodat hij het kon uitvoeren. Moshe begreep zelfs helemaal niet hoe hij de gouden Menorah moest vervaardigen. Die moest uit een stuk goud gemaakt worden (en niet uit aan elkaar gesoldeerde onderdelen) Dat was zo ingewikkeld en eigenlijk onmogelijk dat G-d besloot om het zelf te maken. Vervolgens was de tabernakel veel eerder gereed dan gepland waardoor men nog vier maanden moest wachten voor de inwijding. En tot slot lukte het niemand om bij de inwijding de balken op te heffen, zelfs niet in groepsverband. Wat een afgang! Uiteindelijk gebeurde er een wonder en lukte het Moshe om het helemaal alleen te doen. Zo zie je dat de werkelijkheid verre van volmaakt was. Als de Torah alleen had neergezet dat de tabernakel gebouwd werd zoals G-d het aan Moshe op de berg Sinai had geboden, dan had men kunnen denken dat de tabernakel slechts waarde had zolang het een kopie was van de hemelse versie. Maar nee, de Torah vertelt ons helemaal opnieuw hoe elk onderdeel in de praktijk gemaakt werd. Niets is moeilijker en ingewikkelder dan een tabernakel voor G-d hier op aarde te creëren. In de praktijk zijn er altijd obstakels, belemmeringen en nog meer van dit soort verrasseringen. Wat blijkt is dat G-d toch de aardse tabernakel heeft gekozen om daarin zijn G-ddelijke aanwezigheid te openbaren. G-d geeft de voorkeur aan een krakkemikkig bestaan met fouten, problemen en moeilijkheden boven een theoretische volmaaktheid. Zo komen wij persoonlijk aan de beurt in het verhaal. Per slot van rekening zijn de Torah, het Joodse volk en G-d allemaal een. Onze dagelijkse strijd en worstelingen gaan niet ongemerkt voorbij. Het hoeft niet allemaal zo perfect te zijn. De realiteit is dat G-d zich juist openbaart te midden van de imperfecties, anders had Hij deze wereld helemaal niet hoeven te scheppen. De volgende keer dat je neigt te klagen over hoe het allemaal anders had gekund, hoe je buren het allemaal voor elkaar hebben gekregen en jij niet, hoe jouw dromen uit elkaar zijn gevallen, stop dan even en besef dat zelfs de tabernakel niet hemels was en dat G-d zich juist openbaart in deze materiele gebrekkige wereld. Bracha Heintz Gebaseerd op artikelen van Rav YY Jacobson www.chabadutrecht.nl Noteer Pesach alvast In jouw agenda: Vrijdag avond 30 maart en Zaterdag avond 31 Maart

Wat een fantastisch jaar! Op donderdag is het Poerim. Op Vrijdag wordt (Shoeshan) Poerim in bemuurde steden gevierd en gelijk vloeien wij naadloos de Shabbat in.
Helaas worden wij met het lezen uit de Torah geconfronteerd met een blunder van jewelste. Het volk dat op miraculeuze wijze Egypte had verlaten, de splitsing van de zee en de openbaring bij de berg Sinai had meegemaakt gaat over tot afgodsdienst, het gouden kalf. We schamen ons diep. Gewenning (210 jaar in Egypte), verleiding en gebrek aan geduld om op Moshe te wachten tot hij van de berg af zou komen, brachten het volk over de streep. Een overtreding van historisch belang. Maar er speelde nog meer…
Wat is afgodsdienst en voor wie is het verboden?
Toen Adam geschapen werd, werd hem al verboden om afgoden te dienen. Een verbod dat niet alleen voor het Joodse volk geldt maar voor alle volkeren.
Wat houdt afgodsdienst precies in?
Wist jij dat…
Je niet mag buigen voor een beeld, ook al is het om je schoenen te veteren.
Je niet meer dan 2,50 meter van een beeld mag zijn/lopen.
Je niets mag doen wat een manier zou zijn om deze afgod te dienen. Stel een bepaalde afgod wordt gediend door ervoor te gaan staan en een boek te lezen, dan is dat verboden.
Dat je alleen maar tot G-d mag richten in gebed en niemand en niets anders.
Dat als je om vergiffenis vraagt dat je dat alleen maar bij G-d mag doen.
Dat als iemand wonderen verricht dat dat geen bewijs is dat hij een ware profeet is.
dat je geen driedimensionale beelden mag bezitten.
Dat je van de zon en de maan ook geen tweedimensionale beelden mag maken.
Dat je geen bijgeloof mag hebben.
Dat toveren verboden is.
Dat je niet in een sterrenbeeld mag geloven.
Dat je niet naar een waarzegster mag gaan.
Dat je niet op een begraafplaats mag slapen.
Maar afgodsdienst kan ook veel subtieler zijn: wanneer allerlei zaken je leven gaan beheersen en je er alles voor doet, dan is dat jouw persoonlijke afgodsdienst geworden. Voorbeelden uit de 21ste eeuw van zaken waar mensen zo veel tijd moeite en geld aan besteden dat die een soort afgodsdienst voor hun zijn geworden: geld, sport, smartphone, mode.
Sporten is fijn, fantastisch, gezond en een noodzaak voor het lichaam. Maar wat als iemand van de sport een doel in zijn leven maakt. Hij gaat wel elke dag drie uur lang naar de sportschool, abonneert zich op een sportkrantje, doneert een groot deel van zijn inkomen aan zijn sportvereniging en probeert iedereen ervoor te interesseren. Het loopt uit de hand en hij gaat over de streep.
Sporten is fijn, fantastisch, gezond en een noodzaak voor het lichaam. Maar wat als iemand van de sport een doel in zijn leven maakt. Hij gaat wel elke dag drie uur lang naar de sportschool, abonneert zich op een sportkrantje, doneert een groot deel van zijn inkomen aan zijn sportvereniging en probeert iedereen ervoor te interesseren. Het loopt uit de hand en hij gaat over de streep.
Sporten is fijn, fantastisch, gezond en een noodzaak voor het lichaam. Maar wat als iemand van de sport een doel in zijn leven maakt. Hij gaat wel elke dag drie uur lang naar de sportschool, abonneert zich op een sportkrantje, doneert een groot deel van zijn inkomen aan zijn sportvereniging en probeert iedereen ervoor te interesseren. Het loopt uit de hand en hij gaat over de streep.
Sporten is fijn, fantastisch, gezond en een noodzaak voor het lichaam. Maar wat als iemand van de sport een doel in zijn leven maakt. Hij gaat wel elke dag drie uur lang naar de sportschool, abonneert zich op een sportkrantje, doneert een groot deel van zijn inkomen aan zijn sportvereniging en probeert iedereen ervoor te interesseren. Het loopt uit de hand en hij gaat over de streep.
Het lijkt mij overbodig om over de smartphone stress en overheersing te schrijven. Sporten is fijn, fantastisch, gezond en een noodzaak voor het lichaam. Maar wat als iemand van de sport een doel in zijn leven maakt. Hij gaat wel elke dag drie uur lang naar de sportschool, abonneert zich op een sportkrantje, doneert een groot deel van zijn inkomen aan zijn sportvereniging en probeert iedereen ervoor te interesseren. Het loopt uit de hand en hij gaat over de streep.
Maar wat als hij mitswot doet omdat hij er plezier van heeft of omdat hij bang is gestraft te worden of omdat hij het ermee eens is of omdat hij het gevoel ervan krijgt dat hij iets goeds doet enz…Op dat moment heeft hij niet G-d gediend maar zichzelf, zijn eigen voldoening en genoegen, een zeer subtiele vorm van afgodsdienst. Alles wat je uitsluitend voor G-d doet, is G-d dienen. Alles wat je doet met een ander doel, met een achterliggende gedachte zou afgodsdienst kunnen zijn. Of je doet het voor G-d …of niet. Sporten is fijn, fantastisch, gezond en een noodzaak voor het lichaam. Maar wat als iemand van de sport een doel in zijn leven maakt. Hij gaat wel elke dag drie uur lang naar de sportschool, abonneert zich op een sportkrantje, doneert een groot deel van zijn inkomen aan zijn sportvereniging en probeert iedereen ervoor te interesseren. Het loopt uit de hand en hij gaat over de streep.
Toch vertellen onze geleerden dat wij altijd en overal mitswot moeten blijven doen, ook al zijn onze beweegredenen niet de meest zuiveren. Ook al doe je het voor de verkeerde reden, zullen de mitzwot jou zodanig beïnvloeden, zuiveren en reinigen dat je uiteindelijk over zult gaan tot de juiste motivatie. Een gebod verbindt namelijk, hoe dan ook, de Opdrachtgever en de uitvoerder, G-d en de mens. Dat is ook de letterlijke betekenis van het woord Mitswa in het Hebreeuws: verbinding. Dat kan alleen maar positief uitpakken. Blijf die mitswot vooral doen, ook al is jouw motivatie nog niet van het hoogste niveau. De verbinding die je daarmee bewerkstelligt helpt je later om van je persoonlijke afgodsdienst af te komen. Bij de berg Sinai werd het Joodse volk gedwongen om de tien geboden te accepteren. Anders zou de berg Sinai op hun vallen. Of zouden ze terug moeten gaan naar Egypte of nog meer van dat soort enge gevolgen. G-d heeft ze uit Egypte gehaald en ja, daarna hadden ze uit beleefdheid weinig keus. En nu een stukje voorwaarts in de tijd, maar 1500 jaar. De eerste tempel is verwoest en de Joden emigreren noodgedwongen naar Babylonie. Daar vindt het verhaal van Esther plaats. In de hele Megila (rol van Esther) komt G-d’s naam niet één keer voor. Nu is G-d verstopt en verborgen (dat is ook wat de naam Esther betekent). Geen wonderen, plagen, zee-splitsingen en offers in een wonderbaarlijke tempel meer. Just You and me… G-d en jezelf. Nu sta je niet onder de indruk van één over andere teken of wonder die G-d voor jou gaat verrichten. Nee, een slechte Haman regeert en tiranniseert. Een antisemiet van de eerste orde. G-d is niet de zien en manifesteert zich amper! Een echte ballingschap. En Esther, de first lady weigert ook nog in eerste instantie om haar positie en politieke invloed te gebruiken om iedereen te redden. Mordechai moet aandringen. Vervolgens moet er eerst gevast worden. Drie dagen achter elkaar. Pas daarna begeeft Esther zich naar de troonzaal, terwijl ze van zwakte bijna flauwvalt. Ze zal er niet echt aantrekkelijk uit hebben gezien na drie dagen vasten. Maar het Joodse volk had in drie dagen eindelijk bereikt wat het zelfs bij het ontvangen van de Torah bij de berg Sinai niet heeft kunnen bereiken, namelijk een onafhankelijke en onvoorwaardelijke verbinding met G-d. Op het moment dat de relatie met G-d hersteld is, heeft het zin om hier op aarde politieke spelletjes te gaan spelen. Wanneer het in de hemel geregeld is, dan pas heeft het zin om op aarde naar oplossingen te zoeken. Op dat moment is de mate van aantrekkelijkheid van Esther in de ogen van koning Achashwerosh niet meer van belang. De oplossing is boven al gaande en gaat hier beneden zijn werk doen.. Pirkei Awot, Spreuken der vaderen is er erg duidelijk over: Liefde die van iets afhankelijk is geniet geen eeuwig bestaan. Met alle toeters en bellen heeft G-d zich aan het Joodse volk bij de berg Sinai geopenbaard. Wat een emotie, wat een indruk, wat een angst. Natuurlijk hebben ze de Tora geaccepteerd. Was er een keuze? En U ziet, geachte lezer hoe lang deze acceptatie heeft geduurd. Veertig dagen om precies te zijn. De liefde tussen G-d en het Joodse volk was afhankelijk van vele openbaringen en inzet van G-d’s kant. Op het moment dat Moshe verdwijnt en de openbaringen gestopt zijn is de liefde uit, dan maar een gouden kalf. Met Poerim heeft het Joodse volk zich opnieuw verbonden met de Tora. Niet omdat de berg Sinai over hun hoofd hing, niet omdat ze zo geëmotioneerd waren door allerlei wonderen en openbaringen. Nee, het was een onvoorwaardelijke en onverwoestbare liefde in de duisternis van de ballingschap. Een sterke relatie die altijd zal blijven bestaan. De geleerden vertellen ons dat alle Joodse feestdagen in de toekomst zullen verdwijnen… behalve Poerim, het feest waarbij wij de zeer diepe, wederzijdse liefde tussen G-d en het Joodse volk vieren. Chag Sameach en Shabbat Shalom! Bracha Heintz

Het is eindelijk zover. De vrijheid van het Joodse volk is een feit. Am Yisrael heeft Egypte verlaten en is onderweg naar de berg Sinaï om de Tora in ontvangst te nemen.

“En het gebeurde toen Farao het Joodse volk wegstuurde…” (shemot 13-17)

Zo begint het Torah stukje dat wij deze week lezen. Inderdaad, het was Farao zelf die het Joodse volk wegstuurde. Oh ja werkelijk? Dezelfde Farao die keer op keer geen toestemming gaf om het Joodse volk vrij te laten? Dezelfde man die zijn hele land door de ene plaag na de andere ten onder liet gaan? De dictator die hardnekkig weigerde om zijn slaven te laten gaan?

Als je de precieze volgorde van de letters van het woord פרעה (Farao) omdraait, dan krijg je הערף (de nek).
Farao is een "nek persoon".
Wat is hardnekkigheid (קשה ערף)? Dat is iemand die iets begrijpt en er toch niet naar handelt; eigenwijs, in gewoon Nederlands. Maar waarom heet het hardnekkig, een uitdrukking die letterlijk uit het Hebreeuws vertaald is?

De nek vormt een scheiding tussen de hersens enerzijds en de rest van het lichaam inclusief het hart anderzijds. Je weet iets, je begrijpt het, je hersens staan er achter, maar de communicatie naar het lichaam is geblokkeerd. Je hart en gevoelens zijn niet onder de indruk. Je begrijpt het wel, maar je voelt weinig of niets en je handelt er ook niet naar. Dat is hoe Farao (de nek), in elkaar zit.

Bij Moshe ligt het anders. Batya, de dochter van Farao, haalde uit de Nijl een mandje, waar een baby in lag te huilen. Ze noemde deze baby Moshe want “Min hamayim meshitihoe”(Shemot 2 – 10) “Ik heb hem uit het water getrokken”. Moshe was een "water persoon".
Voor iemand die met water verbonden is, is het moeilijk of zelfs onmogelijk om zich daarvan af te scheiden.

De meeste dieren die in water leven, kunnen daarbuiten niet overleven. Ze zijn zo verbonden met hun bron dat ze daar niet van afgescheiden kunnen worden.

De naam Moshe en de persoon Moshe zijn en blijven allebei nauw verbonden met hun bron, het water.

Hier ligt het verschil tussen Farao en Moshe. Farao was nergens mee verbonden. Niets maakte op hem indruk. Hij was losgekoppeld van zijn Schepper en bron. Zelfs wanneer G-d zich aan hem openbaarde met bovennatuurlijke gebeurtenissen, liet het hem koud.

De grootste wonderen bleven bij hem in het bovenkamertje steken. Hij zag G-d’s hand maar hij handelde er niet naar. Zijn nek vormde een barrière tussen hetgeen hij zag en begreep en hetgeen hij voelde. Moshe daarentegen was nauw verbonden met zijn bron. Hij wist waar hij vandaan kwam en realiseerde zich wie zijn Schepper was en daar handelde hij ook naar.

Zo zie je maar weer dat het geen zin heeft om op wonderen te wachten om dan pas je band met G-d te versterken. Wonderen zijn overal als je er voor kiest om ze te zien en ernaar te handelen.

En wij…wij leven in een wereld vol Farao’s. Wie zijn die Farao’s? Mensen en ideeën die ons in de weg zitten, die ons beletten om te doen wat een Jood hoort te doen. Situaties die de weg naar de berg Sinaï en de Torah versperren. De ene heeft examen op Shabbat en een ander is bang om zijn baan te verliezen als hij op zaterdag niet komt opdagen. Een joodse partner vinden lijkt onbegonnen werk en kosher eten op tafel zetten vinden we moeilijk of onmogelijk omdat het te duur is, te ver, te ingewikkeld en ga zo maar door.

Wij zien wonderen om ons heen, wij zien het joodse volk millennia overleven. Wij begrijpen dat de werking van ons lichaam een groot wonder is (vooral als een deel niet naar behoren functioneert) maar we hebben soms te maken met een hardnekkige barrière. Wij hebben gewoon last van hardnekkigheid.

Maar uiteindelijk als het ons toch lukt om door te zetten, als wij beseffen dat elke belemmering enkel een uitdaging en een illusie is, als wij beslissen: nu ga ik eens toepassen wat de Almachtige G-d van mij wil, in plaats van mijzelf steeds te verstoppen. Ik kies niet meer voor wat mij opgedrongen wordt door de wereld om mij heen (Farao). Als jij deze stappen in je leven durft te nemen, dan zal Farao jou uiteindelijk helpen om G-d’s wil uit te voeren. Farao gaat je naar de berg Sinaï sturen, door je te helpen om uit Egypte te trekken zoals er staat: ”En het was toen Farao het volk wegstuurde” niet alleen heeft Farao toestemming gegeven voor de Joden om weg te trekken, hij heeft ze zelfs weggestuurd. Dus trek je niets aan van wat ze allemaal zeggen en allemaal doen. Onthoud wat je bron is en waar je vandaan komt. Kijk recht voor je. Vrees niet de Egyptenaren die je achterna zitten. Wees niet bang van de zeeën van uitdagingen die op je pad liggen.

Een week na de uittocht uit Egypte begonnen de Egyptenaren spijt te hebben dat zij hun slaven kwijt waren. Uitgerust met o.a. hun 600 beste wagens (Shemot 14 – 7) haalden zij het Joodse volk al gauw in.

Am Yisrael zat klem tussen het Egyptische leger achter zich en de rode zee pal voor hun. Men kon geen kant uit. Grote Paniek. Wat nu? “En G-d zei tegen Moshe, waarom schreeuw je uit tot mij? Je zit hier een uitgebreid gesprek met Mij te voeren terwijl het Joodse volk in nood is. Spreek tot het Joodse volk en laat ze reizen!”(Shemot 13-15)

Laat je niet afschrikken door najagende vijanden en stormachtige zeeën. Ga voorwaarts en je zult zien dat je niet zult verdrinken. Je kleren worden zelfs niet nat. Niet alleen heeft de zee zich gesplitst, de grond onder hun voeten was zelfs droog. Die hele zee die je voor je ziet blijkt een grote illusie te zijn. Voel maar aan je kleren, ze zijn niet eens nat geworden!
Zo is het ook met al onze uitdagingen en moeilijkheden. Ze lijken onoverkomelijk. Ze schrikken ons af. Maar de doorzetter merkt al gauw dat het allemaal een verbeelding was want zodra je er aan begint, smelten alle belemmeringen weg.

Vergeet je doel niet en dan zullen de Farao’s je uiteindelijk helpen en zal de zee zich splitsen zodat jij je doel kan bereiken…voorwaarts!

Bracha Heintz

“Jullie staan vandaag allemaal voor G-d, de hoofden van jullie stammen, jullie ouderen, jullie officieren, iedere Jood...van jullie houthakker tot jullie waterschepper”.

Geweldig! Allemaal samen ...maar toch apart? Zo staat het deze week in de Torah. Juist het stukje dat we net voor Rosh Hashana, Joods nieuwjaar lezen. Eerst staat er het woordje “allemaal” om vervolgens iedereen afzonderlijk te benoemen. Wat tegenstrijdig! Wat benadrukken we hier? Saamhorigheid of diversiteit? Eenheid of juist onze verschillen? Bovendien als er al staat “allemaal” waarom moet iedereen ook nog eens apart opgenoemd worden?

Het antwoord ligt verschuilt in de zinsnede “voor G-d”. De Torah leert ons een belangrijk punt. Diversiteit en eenheid kunnen co-existeren. Saamhorigheid is geen kunst als iedereen gelijk is. Iedereen is juist anders. Er zijn geen twee mensen die precies hetzelfde gezicht hebben, zelfs niet een tweeling. Elk individu ontplooit in zijn leven zijn unieke talenten. Echter doet hij dat met de wetenschap dat G-d hem de kracht daartoe geeft. G-d schenkt ons de mogelijkheid, de mens ontwikkelt het. Daar zijn wij allemaal gelijk in. Als we dat kunnen onthouden dan “staan” we sterk en krachtig, als één volk, klaar om onze Koning op Rosh Hashana elk jaar weer opnieuw te bekronen.

Shana Towa Oemetoeka!

Friday Jan. 5th, 4:15 pm
Sat. Jan. 6th, 10 am

Prayers, Learning & Inspiration
Meals & Sleeping

Click here for your required reservation

Deze week ontmoeten wij opnieuw onze aartsvader Yitschak en zijn echtgenote Rivkah. Zij krijgen een tweeling: Esaw en Yakow. Esaw is behaard en wild en Yakow zijn broer is oprecht en studeert.

Maar nu is Yitschak oud geworden en zelfs blind, vertelt ons de Torah. Hij voelt dat hij niet lang meer te leven heeft en hij wil zijn oudste zoon Esaw zegenen. Yitschak stuurt Esaw om te jagen en een lekkere maaltijd voor hem te bereiden om te kunnen eten en hem vervolgens te kunnen zegenen.

Rivkah overhoort het gesprek, maar vindt dat de jongste van de tweeling de zegen moet ontvangen. Immers was Yakov een rechtschapen man en Esaw niet.

Terwijl Esaw op jacht is stuurt Rivkah haar zoon Yakow naar Yitschak toe. Ze kleedt Yakow in Esaw’s kleren en z’n handen en nek bedekt zij met geitenhuid, zodat hij op z’n behaarde broer lijkt.

Yakow neemt een heerlijk gerecht mee voor zijn vader, bereid door niemand anders dan Rivkah zelf.

”Wat ben je snel terug!” roept Yitschak verbaast.

“G-d heeft mij geholpen” antwoordt Yakow.

Yitschak voelt nattigheid. Het was namelijk niet de gewoonte van Esaw om G-d in zijn dagelijkse gesprekken te benoemen. Maar nadat Yitschak zijn “behaarde” zoon gevoeld heeft en ZIJN KLEREN geroken heeft, zegent hij hem.

Yakow is nog niet vertrokken of Esaw komt binnen wippen met jacht en al, gekookt en gekruid precies zoals Papa het lekker vindt. Groot is de woede van Esaw. Hij smeekt zijn vader om hem alsnog te zegenen en maakt plannen om zijn broertje te vermoorden.

Wat een sensatie! En wat ingewikkeld allemaal! Kon Rivkah niet gewoon een normale discussie met haar man voeren en hem uitleggen dat hij door zijn blindheid de verkeerde zoon voortrok? Elke Jiddische Mama weet toch hoe ze dit soort zaken moet aanpakken! Waar dienen al die geheimzinnigheid en verkleedpartijtjes voor. Is de rechte weg niet het meest voor de hand liggend?

Het antwoord schuilt in de woorden “zijn kleren” of terwijl בגדיו (beģadaw). De Talmoed vertelt ons dat בגדיו (beģadaw) en בוגדיו (boģedaw) bijna dezelfde Hebreeuwse letters zijn, alleen de klinkers zijn anders, maar die staan niet in een Torah rol. Beide versies kloppen. בגדיו (Beģadaw) betekent zijn kleren en בוגדיו (boģedaw) wordt vertaald met zijn verraders. En kleren verraden de man. En wie zijn dan de verraders? En wie verraden zij?

Heel simpel, het zijn de verraders van het Joodse volk. Zoals bijvoorbeeld, vertelt ons de Midrash, Dhr. Yosef Meshita.

Wie was deze Yosef? Een grote verrader in de tijd van de verwoesting van de tempel door de Romeinen. Op het moment dat het Joodse volk ten onder ging, koos deze man om mee te doen met het leegplunderen van de tempel. De Romeinen hadden hem nodig om de tempel als eerste te ontheiligen. Ten eerste wisten ze de weg niet zo goed en ten tweede waren ze toch nog behoorlijk bang van de G-ddelijke aanwezigheid in de tempel. Yosef mocht de weg banen en als beloning mocht hij zich een voorwerp uit de tempel toe eigenen. Geen probleem! Yosef gaat naar binnen en komt met de gouden Menorah aanzetten. “Nee” reageerden de Romeinen, “Dat gaat te ver. Zo’n groot en kostbaar voorwerp, dat kan niet. Ga terug Yosef en haal iets anders voor jezelf”. “Nee” zegt Yosef “Ik ga niet terug”. Er wordt hem veel geld beloofd maar Yosef weigert; “Is het niet genoeg dat ik één keer naar binnen ben gegaan? Moet ik nu nog een keer gaan?” De Romeinen martelen hem. Ze slaan spijkers door zijn lichaam en al schreeuwend roept hij: “Oy dat ik de Schepper boos heb gemaakt!" En zo is hij gestorven…

Wat is hier aan de hand? Hoe is hij veranderd van een verrader naar een held? Welk mechanisme is hier in werking gezet? Het antwoord zit hem in de tempel en de gouden kandelaar. De tempel was doordrongen met de aanwezigheid van G-d. Op deze heilige plek heeft Yosef contact weten te maken met zijn Schepper, met zijn ziel, met zijn oorsprong en zijn wortels. Daar heeft hij gevoeld dat hij Joods was, het is en het altijd zal blijven. Zijn Romeinse kleren en handelen waren alleen maar een oppervlakkige vertoning. Weliswaar had hij de huid en de kleren van Esaw, maar dat was schijn en bedrog. Diep binnen in was hij Yakow gebleven.

Rivkah wilde dat de zegen van Yitschak niet alleen voor de Yakows, de rechtschapenen en de geleerden van toepassing zou zijn. De Yosefs uit de toekomst, die per ongeluk of met opzet, bewust of onbewust in de kleren van Esaw rondlopen en hun eigen wortels verraden hebben ook Yitschak’s zegen nodig. Zij mogen niet buitengesloten worden…wat slim van onze Jiddische Rivkah!

Bracha Heintz
www.chabadutrecht.nl

Gebaseerd op een les van Rav YY Jacobson.

17 december 2017
17:00 uur
Groot CHANOEKA Feest
Stadhuisbrug Utrecht
chanoeka.info/.