Balak | Duisternis bestaat niet

Elke mens bezit de kracht om het slechte in zichzelf — zijn eigen duisternis — te transformeren naar licht. Want duisternis bestaat in wezen niet; het is slechts de afwezigheid van licht. 

Ter nagedachtenis aan Levi Yitschok ben Aryeh Leib HaKohen

Download hier de printversie van dit artikel (PDF)

De parasja van deze week draagt de naam Balak. Maar wie was Balak eigenlijk? Hij was een kwaadaardige koning van Moav, die zo’n diepe haat koesterde jegens het Joodse volk dat hij de profeet Bilam inhuurde om hen te vervloeken. Hij wist namelijk dat een militaire aanval zinloos was: het was overduidelijk dat G-d het Joodse volk beschermde.

Zijn strategie was daarom een spirituele aanval. Door het volk te vervloeken, hoopte hij hun band met G-d te verbreken, in de hoop dat Zijn bescherming dan zou verdwijnen. Daarom schakelde hij Bilam in — een profeet die zijn gaven misbruikte voor het kwaad.

Toch rijst de vraag: waarom zou een hele parasja in de heilige Tora genoemd worden naar een figuur als Balak? Wat kunnen we leren van het feit dat zo’n negatieve naam bewaard is gebleven in de vorm van een titel van de hele parasja?

Het antwoord ligt in de onverwachte wending van de geschiedenis. Want weten jullie wie de kleindochter van deze Balak was? Ruth, de vrouw die uit vrije wil Joods werd en door haar zuivere toewijding en geloof uitgroeide tot één van de grootse figuren in onze geschiedenis. Ruth was de overgrootmoeder van Koning David, uit wie uiteindelijk de Mashiach zal voortkomen.

Dit is de diepe boodschap van een parasja die naar een slechterik vernoemd is: dat zelfs uit het meest verdorvene het allerhoogste kan voortkomen. Uit Balak, die een profeet huurde om het Joodse volk te vervloeken, kwam uiteindelijk een koning voort die het volk zou leiden, zijn vijanden zou verslaan, en een stuk grond aankocht om daarop de Tempel in Jeruzalem bouwen. .

En later, uit zijn afstamming, zal Mashiach komen — de Joodse koning die het volk zal verzamelen, terug zal brengen naar Eretz Yisrael, de derde Tempel zal herbouwen, en vrede over de hele wereld zal brengen.

Deze geschiedenis is niet slechts een oud verhaal. Het spreekt tot ieder van ons. Want ook wij kunnen struikelen. Ook wij kunnen soms de weg kwijtraken, fouten maken, keuzes maken die ons ver van G-d en van onze eigen waarden brengen.

Maar in elk van ons heeft Hashem iets onbreekbaars geplaatst: tesjoeva. Dit woord wordt meestal vertaald als ‘inkeer’, maar wie het ontleedt ziet: תשוב en ה — “keer terug naar Hashem”.

Onze ziel, dat G-ddelijke vonkje diep in ons binnenste, is onverwoestbaar. Want zoals G-d Zelf eeuwig is, zo ook is de ziel eeuwig, dat stukje van Hem dat in ons leeft. En zelfs als we het vergeten zijn, blijft het fluisteren: “Kom terug… kom terug…”

Elk mens heeft de mogelijkheid — en de kracht — om zijn eigen duisternis in licht te veranderen. Want duisternis heeft geen echte essentie; het is slechts de afwezigheid van iets wat altijd beschikbaar is: licht.

Geïnspireerd op lessen van Rav YY Jacobson. Vragen, feedback en commentaar is welkom! 
Speciale dank voor de opmaak en correcties van Rianne Meyer, Sonja Tamam en Devorah Verwoerd.

Klik hier om wekelijks per WhatsApp een artikel te ontvangen!

Help mee om de continuïteit van deze artikelen te waarborgen. Door te sponsoren word je een actieve partner en steun je ook verdere activiteiten! Doneren kan hier op chabadutrecht.nl/doneren.

Beeld: chabad.org