Informatie Archieven - Chabad Utrecht

Ekew | Gebroken en toch heel

By admin | 18/08/2024 | Comments 0 Comment

Waarom de gebroken tafelen bewaard werden in het allerheiligste van de Tempel in Jeruzalem? Omdat niet alles volmaakt hoeft te zijn. G-d waardeert de gebroken stukken in ons leven en legt ze pal naast de volmaakte tafelen. Licht schijnt juist door de spleten en de barsten in ons leven. Zet je hoogmoed opzij en durf naar de brokstukken in je leven te kijken!

Download hier een printversie van dit artikel (PDF)

Ekew is de derde parasha van het vijfde boek, Dewariem. Dewariem is de nalatenschap van Moshe Rabenoe, vijf weken vóór de intocht in het beloofde land en net vóór zijn overlijden. Niet alles in de geschiedenis was even rooskleurig verlopen en Moshe moest ook een aantal pijnlijke gebeurtenissen uit het verleden benoemen, leermomenten van een veertig jaar durende reis.

Onze Parasha vertelt ons over zo’n moeilijk moment. De datum was 17 Tamoez 2448. Dit voorval had 40 jaar eerder plaatsgevonden. In aanwezigheid van minstens drie miljoen mensen had G-d zich op de berg Sinai geopenbaard. Vervolgens beklom Moshe Rabenoe de berg om daarboven veertig dagen lang de hele Torah te leren.

Hemels cadeau

De veertig dagen waren om, althans zo had het Joodse volk het berekend, maar Moshe Rabenoe was niet terug. Leefde hij nog wel? Hij was zonder proviand naar boven geklommen! Er was hem vast iets overkomen. Het Joodse volk besloot in afwezigheid van hun leider een nieuwe gezagvoerder te benoemen. Omdat ze 210 jaar in Egypte hadden geleefd, omringd en gewend aan afgodsdienst, was de meest voor de hand liggende oplossing om een afgod als nieuwe leider te kiezen. Zo ontstond het gouden kalf.

Helaas had het Joodse volk de verleiding niet kunnen weerstaan. Hoewel G-d zich veertig dagen eerder aan het hele volk geopenbaard had en hoewel het met eigen oren gehoord had, hoe G-d het dienen van afgoden had verboden (het tweede van de Tien Geboden), was hun drang naar afgodendienst té intens.

Maar Moshe Rabenoe kwam wel terug. Weliswaar een dag later, maar dat lag aan een miscalculatie. Hoe dan ook, het was 17 Tamoez toen hij ‘eindelijk’ van de berg afdaalde met de twee stenen tafelen in zijn handen. Hij zag het gouden kalf en brak de tafelen. Kennelijk vond hij dat het Joodse volk het niet meer waard was om de stenen tafelen te ontvangen. Dit hemelse cadeau was niet aan hen besteed. Prima, begrijpelijk. Maar waarom heeft Moshe Rabenoe de tafelen gebroken? Hij had ze toch ook weg kunnen zetten, verstoppen of terug kunnen brengen naar waar ze vandaan waren gekomen?

Stel je voor dat je een diamanten ring voor je vrouw hebt gekocht en voordat je de kans krijgt om het haar te geven, krijgen jullie vreselijke ruzie. Wat doe je dan met die ring? Ga je hem breken? Welnee. Misschien bewaar je hem voor later of je verkoopt hem of je brengt hem terug naar de juwelier! De stenen tafelen waren een hemels cadeau van onschatbare waarde. Hoe kon Moshe Rabenoe ze vernielen?

Na het breken van de tafelen volgde er opnieuw een periode van veertig dagen, die Moshe Rabenoe weer op de berg Sinai doorbracht. Daar heeft hij G-d gesmeekt om het Joodse volk te vergeven. In deze periode leerde het Joodse volk dat je altijd weer goed kunt maken wat vernield is, dat je een gebroken relatie weer kunt herstellen. Het is zelfs zo dat je juist in iets dat gebroken is vaak diepere inspiratie kunt ontdekken.

Scherven

Na die veertig dagen ging Moshe Rabenoe op de eerste dag van de maand Eloel, voor de derde keer de berg Sinai op, om een nieuw stel tafelen in ontvangst te nemen.

Weer veertig dagen later, op Yom Kippoer (Grote Verzoendag), kwam Moshe van de berg af met nieuwe stenen tafelen in zijn handen. Deze tafelen werden in een speciale, driedubbele kist op de allerheiligste plek in de Tempel neergelegd en bewaard.

Maar wat was er met de scherven van de eerste tafelen gebeurd? Lagen die nog waar ze gevallen waren? Nee, de gebroken stenen tafelen werden opgeborgen in dezelfde ark waar de héle stenen tafelen lagen. Zo bleven de gebroken tafelen op een zeer bijzondere plek bewaard: in Israel, in Yerushalayim, in de Tempel en zelfs op de allerheiligste plek in de Tempel.

Waarom kregen deze scherven zo’n vooraanstaande plaats? Waarom werd er überhaupt een aandenken aan deze pijnlijke geschiedenis bewaard?

Tweemaal ‘ogen’

In onze parasha staat hoe Moshe Rabenoe de tafelen brak:

וָאֶתְפֹּשׂ֙ בִּשְׁנֵ֣י הַלֻּחֹ֔ת וָֽאַשְׁלִכֵ֔ם מֵעַ֖ל שְׁתֵּ֣י יָדָ֑י וָאֲשַׁבְּרֵ֖ם לְעֵינֵיכֶֽם׃

“En ik nam de twee stenen tafelen en ik gooide ze uit mijn twee handen en ik brak ze voor jullie ogen” (Dewariem 9-17).

Aan het einde van de vijf boeken Moses, in het allerlaatste vers in de Torah, wordt Moshe geprezen voor “de sterke hand (waarmee hij de Torah heeft ontvangen), de grote ontzagwekkende daad die hij gedaan heeft ‘voor de ogen’ van het hele volk Israel.”

Rashi (Rabbi Shlomo Yitschaki, 1040-1105) verklaart om welke ontzagwekkende daad het gaat. Het is het breken van de stenen tafelen dat ‘voor de ogen’ van Israel geschiedde. Omdat er in beide verzen de uitdrukking ‘voor de ogen‘ gebruikt wordt, weet men dat het om hetzelfde voorval gaat. Maar sinds wanneer wordt iemand geprezen die uit boosheid iets breekt? Maar Moshe Rabenoe was helemaal niet boos. Hij begreep dat de beste oplossing, onder deze omstandigheden, was om de stenen tafelen te breken.

De Midrash vertelt ons dat de stenen tafelen het gegraveerde contract was tussen het Joodse volk en G-d. Dat contract kon maar beter vernietigd worden dan dat men in een situatie terecht zou komen waarin het Joodse volk dat contract zou verbreken. Beter de afspraak verbreken voordat het contract in ontvangst genomen zou worden!

Inderdaad was dat heel dapper van Moshe Rabenoe, vooral omdat hij daardoor in wezen de genezing in gang heeft gezet, namelijk de mogelijkheid voor het Joodse volk om hun relatie met G-d weer goed te maken. Blijft de vraag waarom G-d juist deze daad gekozen heeft om daarmee Moshe Rabenoe te prijzen en zelfs alle vijf boeken van de Torah daarmee af te sluiten? Was dit zijn grootste prestatie? Kon de Torah niet met iets vrolijks en positiefs eindigen? De uittocht uit Egypte, de splitsing van de zee, het ontvangen van de Torah of het leiden van de veertigjarige tocht door de woestijn?

G-ddelijk licht

In de gebeurtenis van het breken van de tafelen schuilt echter een zeer waardevolle les. Zó belangrijk, dat dit het beste is wat Moshe Rabenoe ooit gedaan heeft. G-d heeft hem daarvoor zelfs geprezen. Het was kennelijk zo waardevol dat G-d gekozen heeft om de Torah hiermee te beëindigen.

Ons bestaan is namelijk niet altijd volmaakt. Er bestaan heel veel gebroken stukken in ons leven en daar zit het G-ddelijke licht ook in verstopt. Je zou kunnen denken dat er iets mis is, als het allemaal gescheurd, kapot of stuk is. Niets is minder waar. Ook en juist in het gebrekkige schijnt het licht en kun je inspiratie vinden. De waarheid is niet altijd te vinden in volmaaktheid. Integendeel, het is vaak in het kwetsbare en machteloze deel van je leven dat je een glinsterend aspect kunt ontdekken.

Soms verbind je je met de Almachtige met blijdschap en succes. Alles gaat voorspoedig: je baan, je gezin, je vakantie. Maar het gaat ook zo vaak mis en in die gebrekkige situaties zit G-d des te meer verscholen.

Licht door spleten

We hopen natuurlijk dat het altijd goed gaat, dat we ons altijd kunnen begeven in de sfeer van het heiligdom. Voel je echter niet ontmoedigd als het misgaat. Misschien is het een gelegenheid om op zoek te gaan naar een diepere band met Hashem. Je denkt misschien G-d te kunnen vinden in een perfecte Shabbat, een volmaakte saamhorigheid, de ideale liefde of een perfect artikel.

Hoe zit het dan als je er geen zin in hebt, boos bent op G-d en boos bent op het leven? Of misschien ben je neerslachtig, moedeloos en somber. Misschien ben je het slachtoffer van omstandigheden, misbruik en nog meer narigheden. Wij denken vaak dat er een bepaald gevoel van volmaaktheid bij spiritualiteit zou moeten horen, maar is dat wel zo? Wat als je al jarenlang voor een zieke of bejaarde aan het zorgen bent waardoor je het huis niet uitgaat en je je neerslachtig voelt? Misschien is die bejaarde jouw vader of tante…of iemand anders. Of je probeert op te krabbelen na een langdurige ziekte en je ziet het niet meer zitten. Of je zit dag en nacht met een huilende baby of je collega’s blijven je maar treiteren en je komt tot niets.

Je voelt je daardoor neerslachtig en klein. Jij bent de controle kwijt en daar vloeit een gevoel van bescheidenheid uit. Nu dat je geen grip meer op je eigen situatie hebt, blijft er maar één mogelijkheid over: je over te geven aan Hashem. Vanuit de gebroken stukken van je leven heb je een nieuw kader ontdekt voor een diepere relatie met Hem. Nieuwe omstandigheden in jouw leven zorgen ervoor dat je jezelf aan Hem kan overgeven. Op dat moment maak je ruimte voor G-d in jouw leven. Je bent in een situatie terecht gekomen, waarin je jouw band met Hashem versterkt.

Psalm 51, vers 19:

זִֽבְחֵ֣י אֱלֹקים֮ ר֪וּחַ נִשְׁבָּ֫רָ֥ה לֵב־נִשְׁבָּ֥ר וְנִדְכֶּ֑ה אֱ֝לֹקים לֹ֣א תִבְזֶֽה׃

“Een gebroken ziel is een offer voor G-d, een gebroken en verstoten hart zal G-d niet veronachtzamen.”

Wat de gebroken tafelen ons leren is dat spiritualiteit juist kan bestaan in de meest neerslachtige omstandigheden. Heb je veel pijn en moeilijkheden in je leven en je weet jezelf nog min of meer overeind te houden? Bravo! Het is juist door de spleten van een muur dat het licht kan schijnen.

Hele emmer en gebroken emmer

Een Chinese legende vertelt ons over een waterdrager die dagelijks water uit de put ging halen. Alles liep voorspoedig, ware het niet dat één van zijn emmers een kleine spleet had, waardoor de emmer lekte.

Al gauw ontstond er een gesprek tussen de hele emmer en de gebroken emmer. De hele emmer was zo trots. Dag in dag uit was hij in staat om een volle lading aan te leveren. De gebroken emmer daarentegen was niet zo blij. Bij aankomst op het adres waar het water afgeleverd moest worden, was er altijd maar een halve emmer over, de rest was onderweg verspild en verloren. Hij voelde zich altijd zo verdrietig en neerslachtig, vooral in vergelijking met zijn trotse collega. Was hij nog iets waard?

Na jarenlange lekkages en tranen had hij het niet meer. Hij besloot om met de waterdrager in gesprek te gaan en hem te vertellen hoe waardeloos hij zich voelde omdat hij niet in staat was om zijn rol te vervullen waar hij voor bedoeld was.

“Waar heb je het over, mijn lieve emmer”, reageerde de waterdrager. “Heb je niet gezien dat ik onderweg zaadjes heb geplant? Heb je nooit gemerkt dat jij dagelijks, als lekkende emmer, de plantjes hebt bewaterd terwijl wij er langs liepen? Heb je de bloemen niet gezien die daardoor gegroeid zijn? Deze bloemen pluk ik regelmatig en zet ze in een vaas. Ze versieren mijn huis en maken door hun pracht en praal iedereen blij.”

Nieuw potentieel

Ja, dames en heren, jongens en meisjes, het licht schijnt vaak juist door de spleten en de barsten in ons leven. Het zijn dikwijls de problemen in je leven die je ertoe dwingen om dieper in jezelf te graven en nieuw potentieel te ontdekken. Hierdoor ga je op een ander niveau leven en zullen je relaties meer diepgang kennen; de relaties met anderen maar ook met jezelf en met Hashem. Last but not least zul je meer begrip en medeleven in jezelf ontdekken om de misères van een ander beter aan te voelen.

Nu begrijpen we waarom de gebroken tafelen niet alleen bewaard werden, maar zelfs in het allerheiligste van de Tempel in Jeruzalem neergelegd werden. Niet alles hoeft volmaakt te zijn. G-d waardeert de gebroken stukken in ons leven en legt ze pal naast de volmaakte tafelen. Wissel je gevoel van neerslachtigheid over jouw falen in voor bescheidenheid. Je hoeft niet alles onder controle te hebben. Het mag wel eens misgaan. Stel je bescheiden op en realiseer je dat je niet perfect kan of hoeft te zijn. Gebruik de brokken in je leven als springplank. Ze zijn net zo mooi als de bloemetjes die door een lekkende emmer zijn gaan groeien!

Shabbat Shalom
Bracha Heintz

Hier een link naar: Een andere kijk op gebroken stukken

Klik hier om wekelijks per WhatsApp een artikel te ontvangen!

Gebaseerd op lessen van Rav YY Jacobson
Laat het mij weten indien U deze artikelen niet wenst te ontvangen. Vragen en kritiek zijn ook zeer welkom!

Speciale dank voor de opmaak en correcties door Rianne Meyer, Sonja Tamam en Devorah v.d. Heiden.

Help mee om de continuïteit van deze artikelen te waarborgen. Door te sponsoren word je een actieve partner en steun je ook verdere activiteiten! Doneren kan hier op chabadutrecht.nl/doneren.

Beeld: chabad.org

Acharee Mot | Wat gebeurt er daarna?

By Rabbi Aryeh Leib Heintz | 05/05/2024 | Comments 0 Comment

Het leven is één en al contrast. De ene dag voelen we ons geïnspireerd en high en de volgende dag vragen wij ons af waar al onze begeertes vandaan komen. Weet dat het leven er ná je meest sublieme momenten er soms heel anders uit kan zien. Gebruik dan de eerder opgedane inspiratie om valkuilen te omzeilen.

Download hier een printversie van dit artikel

Parashat Acharee Mot (na de dood) is onderverdeeld in drie hoofdstukken waar tegenstrijdige onderwerpen aan bod komen. De opbouw is als volgt:

Het eerste deel van de Parasha staat in hoofdstuk 16 van Wajiekra. Daar gaat het over de dienst van de Hogepriester (Kohen Gadol) in de Tempel op de heiligste dag van het jaar namelijk Yom Kipoer. Hier staat beschreven welke offers hij moest brengen, welke kleding hij op welk moment aandeed, hoe en voor wie hij verzoening verkreeg en welke handelingen hij in het allerheiligste moest verrichten.

Het tweede deel, hoofdstuk 17, waarin het verbod om offers buiten de Tempel te brengen en om bloed te consumeren beschreven wordt. Vervolgens komt de onreinheid van een vogel aan bod, die zijn dood vond zonder geslacht te zijn geweest.

Ten slotte het derde deel, hoofdstuk 18, dat verboden relaties behandelt. Het Joodse volk mocht zich niet gedragen zoals de immorele Egyptenaren, wiens land zij net verlaten hadden. Noch mochten zij de Kanaänieten, die in Israël woonden nadoen. Daarom is het verboden om een relatie te hebben met je vader, je moeder, je zuster of broer, je oom of je tante. Ook zijn buitenechtelijke relaties verboden, alsook homoseksualiteit en bestialiteit.

‘Wie denkt er nu aan zoiets’

Twee keer wordt er tijdens de dienst van Yom Kipoer, (Grote Verzoendag), uit de Torah gelezen. De eerste keer gebeurt dat tijdens het ochtendgebed. Dan wordt hoofdstuk 16 van onze Parasha gelezen, het hoe en wat van Yom Kipoer. De tweede keer dat er uit de Torah wordt gelezen is tijdens het middaggebed. Ook dan komt onze parasha aan bod, maar dan met hoofdstuk 18 en de verboden relaties.

Het contrast kan niet genegeerd worden. De eerste vraag: hoe komen twee zulke tegenstrijdige stukken in één Parasha voor? Enerzijds wordt de heiligste dag van het jaar omschreven en anderzijds worden we gewaarschuwd tegen de meest immorele zaken.

Een tweede vraag: waarom moeten wij op de heiligste dag van het jaar überhaupt geattendeerd worden op verboden relaties? Wie denkt er aan zoiets? Op zo’n speciale dag? Een dag waarop we witte kleren dragen zodat wij op engelen lijken. Op het moment dat het middaggebed gezegd wordt is het grootste gedeelte van Yom Kipoer al voorbij. Men heeft dan al bijna een heel etmaal gevast en gebeden. Onze gedachtes gaan op dat moment al naar het hoogtepunt van Yom Kipoer dat meteen daarna plaats gaat vinden, namelijk het slotgebed dat Neíla heet. Dan sluit G-d de deuren van de hemel nadat hij ons mee naar binnen heeft genomen.

Vlak voor dit bijzondere moment moeten we luisteren naar het verbod om niet intiem te zijn met een dier? We hebben dan al bijna 24 uur gevast. Wij hebben om vergiffenis gevraagd. We voelen ons schoon en rein. Zelfs de Jood die door het jaar niet zo vaak op komt dagen is aanwezig en voelt zich hemels en één met G-d. En dan dit? Je mag de naaktheid van je moeder of vader niet blootstellen! Je mag niet met een dier naar bed! Je mag niet met een koe trouwen! Wie denkt er nu aan zoiets, op dat moment?!?

Wetten en regels

Wanneer Maimonides de regels van Yom Kipoer in zijn wetboek omschrijft, eindigt hij met de volgende handelingen van de Hoge Priester:

רמב”ם: הלכות עבודת יוהכ”פ ד, ב

ואחר כך מקדש ידיו ורגליו ופושט בגדי זהב ולובש בגדי עצמו ויוצא לביתו וכל העם מלוין אותו עד ביתו ויום טוב היה עושה על שיצא בשלום מן הקדש

En daarna waste hij (de Hoge Priester) zijn handen en voeten en trok hij zijn gouden kleren uit en deed zijn eigen kleren aan. En hij ging naar huis en het hele volk vergezelde hem tot zijn huis en hij maakte een feestdag omdat hij in vrede uit het heiligdom was gekomen.

Alles in de Torah, inclusief de mondelinge leer, is nauwkeurig. Nu komen wij bij de derde vraag: welk belang hebben wij bij het weten waar de Hogepriester naar toe ging na afloop van de dienst? Wat is hier de toegevoegde waarde van? Waar anders had hij naartoe moeten gaan?

En behalve dat, in hoeverre is het naar huis gaan een onderdeel van een wet; vraag nummer vier. Aangezien de Rambam, Maimonides, het naar huis gaan in zijn wetboek behandelt, kunnen wij niet anders concluderen dan dat dit één van de vele regels is die de Hogepriester uit moest voeren. Het is dus niet zo dat Maimonides ons vertelt dat hij naar huis ging als extra interessante informatie. Nee, Maimonides schrijft een boek over wetten en dus is alles wat in dat boek staat een wet. Het naar huis gaan is dus een regel zoals elke andere. En niet alleen hoort deze regel erbij, het is ook nog eens het laatste voorschrift en daardoor het hoogtepunt van de Yom Kipoer-dienst.

Niet toevallig

Verder weten wij dat in het Jodendom de naam van een persoon of een voorwerp niet toevallig is. Een naam geeft de essentie weer van het voorwerp, het dier of van de persoon. Daarom moeten we proberen te begrijpen waarom onze Parasha ‘Acharee Mot’ – na de dood – heet. De dood van wie? Wat? Waarom?

Het ging om Nadaw en Awiehoe, de twee zonen van Aharon, de eerste Hogepriester. Deze twee jongens waren op een unieke manier gestorven. Ze waren namelijk in de allerheiligste plek van de tempel geweest terwijl het geen Yom Kipoer was. Onze Parasha begint met het feit dat Aharon gewaarschuwd wordt om uitsluitend het allerheiligste te betreden op Yom Kipoer. Hij mag zich niet gedragen zoals zijn twee zonen die permanent dichtbij G-d wilden zijn. Het voelde zo spiritueel, zo warm en zo subliem voor hen, maar dit was niet de bedoeling. Op een gegeven moment waren zij zo hoog gekomen dat hun ziel niet meer in hun lichaam kon blijven waardoor ze automatisch kwamen te overlijden.

Nu begrijpen wij waarom de Parasha begint met “na de dood”. Maar waarom heet de hele Parasha zo? Een titel hoort toch van toepassing te zijn op het geheel en niet alleen op het begin! Kennelijk heeft de titel “na de dood” toch betrekking op de hele Parasha, op elk hoofdstuk 16, 17 en 18 en op elk detail. Na de dood geeft kennelijk de essentie weer van ieder onderwerp en ieder vers en niet alleen van het begin en van één vers.

Daarmee komen we bij de vijfde vraag: wat is het verband tussen Na de dood, de titel van deze Parasha, en elk onderwerp dat daarin voorkomt? In hoeverre heeft de dienst op Yom Kipoer en verboden relaties betrekking op ‘na de dood’?

Vreemde manier van tellen

Resteert nog één vraag, de zesde: voor diegenen die de tel hebben bijgehouden. Wie wel eens op Yom Kipoer in een synagoge is geweest heeft misschien wel eens het gebed gehoord waarin omschreven wordt hoe de Hogepriester, op Yom Kipoer, het bloed van de koe en de geit tegenover de ark en vervolgens tegen het gordijn sprenkelde. Hij moest eerst één keer naar boven sprenkelen en vervolgens zevenmaal naar beneden. De voorganger in de synagoge zingt dan op een meest prachtige melodie hoe de Hogepriester het sprenkelen telde:

Eén (naar boven)
Eén (naar boven) en één (naar beneden)
Eén (naar boven) en twee (naar beneden)
Eén (naar boven) en drie (naar beneden)
Eén (naar boven) en vier (naar beneden)
Eén (naar boven) en vijf (naar beneden)
Eén (naar boven) en zes (naar beneden)
Eén (naar boven) en zeven (naar beneden)

Wat een vreemde manier van tellen! Kon de priester niet gewoon ‘één’ zeggen en vervolgens van 1 tot 7 tellen? Waarom elke keer weer die ‘één’ toevoegen?

Aan de hand van alle vragen die er gesteld zijn en de antwoorden zullen wij de kerngedachte van Yom Kipoer kunnen doorzien alsmede het verband tussen de naam van de Parasha, ‘Na de dood’ en de essentie van Yom Kipoer.

Zes vragen

1 Waarom worden er twee tegengestelde onderwerpen in één Parasha behandeld?

2 Waarom worden verboden relaties op Yom Kipoer voorgelezen?

3 Waarom moeten we weten waar de Hogepriester naar toe ging na afloop van Yom Kipoer?

4 Hoezo is het naar huis gaan van de Hogepriester een wet?

5 In hoeverre heeft de naam van de Parasha, Acharee Mot (na de dood) betrekking op alle onderwerpen die in de Parasha behandeld worden?

6 Waarom herhaalt de Hogepriester steeds het woord ‘één’ als hij het bloed sprenkelt?

Tijdens en daarna

Inderdaad het draait allemaal om ‘Na de dood’, de naam van de Parasha. Het gaat om daarna. Over tijdens hebben we geen vragen. Tijdens Yom Kipoer is iedereen heilig. Dat is de sfeer, dat zijn de omstandigheden, het gevoel, het vasten, het dragen van witte kleren en het samenzijn in sjoel. De vraag is meer over het daarna.

Natuurlijk is Yom Kipoer bijzonder. Je voelt je op zo’n dag verheven, spiritueel gedreven, geïnspireerd. Je hart stroomt waarschijnlijk over van liefde, plezier en saamhorigheid. Maar hoe is het daarna? Hoe sta je er een uur later voor? Of een dag later, een week, een jaar?

Eenmaal uit de Yom Kipoer sfeer zullen je gevoelens en je verlangens niet meer zo verheven zijn. Misschien ben je over een maand in een andere bui en ga je ineens over tot het verrichten van bepaalde daden die niet helemaal overeenkomen met het Yom Kipoer-gevoel en waar jij je misschien voor moet schamen?

Beide benen op de grond

Daarom lezen wij op Yom Kipoer, bij het middaggebed, vlak voor het hoogtepunt van deze meest heilige dag, over de meest gewone dingen waar een mens in het dagelijkse leven in kan struikelen. De ene meer en de andere minder. Maar iedereen moet op Yom Kipoer beseffen, op het moment dat hij zich zo verheven voelt, dat er ook een daarna is. Dat er gruwelijkheden in het leven zijn, dat mensen zich beestachtig kunnen gedragen. “Wees je ervan bewust”, vertelt de Torah ons, “dat je moet opletten. Dat je niet dronken hoeft te zijn met je allerheiligste gevoel. Er is nog een ‘daarna’.

Zo was het niet met de twee broers Nadaw en Awiehoe. Die hadden geen daarna. Zíj bleven daarboven, vast in hun spirituele ervaring. Maar G-d wil dat wij terugkomen. Yom Kipoer is niet voor engelen. Eén dag per jaar worden we met engelen vergeleken, maar de rest van het jaar is ‘daarna’.

Met beide benen terug op de grond. De ladder van Yakov raakte weliswaar de hemel, maar de onderkant stond op de grond. De bedoeling is dat wij de eenheid van G-d niet alleen daarboven ervaren, Eén (naar boven), maar die eenheid ook in de zeven dagen van de week weten te brengen.

Eén (naar boven) en één (naar beneden), Eén (naar boven) en twee (naar beneden), Eén (naar boven) en drie (naar beneden)… Eén (naar boven) en zeven (naar beneden). Bij elke telling werd diegene die Eén is opnieuw genoemd, om te laten zien dat we de eenheid van G-d in de verscheidenheid (1-2-3-4-5-6-7) van de schepping weten te brengen, in de zeven dagen van de week, in de zeven kleuren van de regenboog of in de zeven noten in de muziek. Het doel van de schepping is om de eenheid van G-d in de aardse details van het leven te brengen.

Op zondag gebruik ik mijn tijd om vrijwilligerswerk te doen, Eén in één.
Op maandag ga ik Torah leren, Eén in twee.
Op dinsdag ga ik een extra goede daad doen voor mijn echtgenoot en mijn kinderen, Eén in drie.
Op woensdag ga ik boodschappen doen en zorg ik dat ik enkel koshere producten aanschaf, Eén in vier.
Op donderdag ga ik challa bakken, Eén in vijf.
Op vrijdag steek ik de Shabbat kaarsen aan en maak ik kidoesh, Eén in zes.
Op Zaterdag ga ik leren over de Parasha, Eén in zeven.

Dagelijks leven

Fantastisch dat je het zo fijn hebt gehad op Yom Kipoer, maar hoe was het toen je thuiskwam? Ben je überhaupt naar huis gegaan? Heb je wel een huis? Wat voor een zin heeft het om zo heilig te doen in sjoel als je daarna niet weet hoe je thuis moet komen! Het hoogtepunt van de Yom Kipoer dienst van de Hogepriester was juist zijn thuiskomst: de aandacht en de sfeer waarmee hij zijn familie tegemoetkwam na afloop van de meest heilige dag van het jaar!

Bestaat G-d bij jou ook in het dagelijks leven en in de diversiteit van de schepping? Lukt het je om ook in je dagelijkse beslommeringen je als ambassadeur van G-d te gedragen of is Yom Kipoer en de eenheid van G-d alweer vervaagd of zelfs verdwenen?

Het feit dat zelfs verboden relaties op Yom Kipoer besproken worden leert ons nog iets cruciaals: Jodendom is niet alleen gereserveerd voor de eliten onder ons, de mensen die nooit een zonde begaan, die zich nooit laten verleiden, maar de Torah is er voor iedereen. Ook op de meest sublieme momenten, zoals Yom Kipoer, is iedereen welkom, ongeacht je niveau op de ladder en ook al heb je te maken gehad met verkeerde relaties.

Vandaar dat de Torah juist bij het middaggebed ons laat horen over het meest lage gedrag, zoals bijvoorbeeld je vrouw voor een onbenullige affaire te verlaten. ‘Wees je ervan bewust’, vertelt de Torah, ‘dat niet alles constant heilig is, dat de gemiddelde mens er ook bij hoort ook al heeft hij nog zo veel overtredingen in z’n boekje staan. Hij hoort er ook bij. Wees gewaarschuwd tijdens je meest sublieme momenten en weet dat het leven er daarna soms heel anders uit kan zien’.

Moreel dilemma

Op Yom Kipoer worden wij opgeroepen om onze sublieme energie door te voeren naar onze dagelijkse activiteiten. Anderzijds, als we beproefd worden, kunnen we weten dat wij ooit in een Yom Kipoer-stemming waren en dat wij die speciale energie nu kunnen inzetten om ons hoofd boven water te houden, ook op moreel gebied. Wij laten ons niet meesleuren in allerlei misdrijven, tegenstrijdigheden en relaties die niet kloppen.

ּמִי־יַעֲלֶה בְהַר־ה’ וּמִי־יָקוּם בִּמְקוֹם קָדְשׁוֹ׃

Wie zal G-ds berg beklimmen en wie is in staat om zich op de heilige plek te handhaven?

In dit vers, Tehilim 24-3, vraagt David niet alleen wie de berg van spiritualiteit kan beklimmen, maar ook wie in staat is om daar te blijven.

Iedereen gaat op dieet, maar wie houdt het vol?
Iedereen vindt Yom Kipoer fijn, maar wie kan het gevoel handhaven en meenemen naar de zeven dagen van de week, één en zeven en naar de rest van het jaar?

Evenwicht handhaven

Het leven is één en al contrast. De ene dag zijn we helemaal high en de volgende dag vragen wij ons af waar onze lusten en begeertes vandaan komen. Vandaar dat we juist op Yom Kipoer voor het meest lage en immorele gedrag gewaarschuwd worden. Denk niet, zegt de Torah tegen ons, dat het van nu af aan allemaal koek en ei gaat zijn. Bereid je voor. Neem dit heilige moment mee. Gebruik je inspiratie van nu om jezelf ook morgen te bewapenen tegen de valkuilen van het dagelijkse leven.

Besprenkel je bloed, dat symbool staat voor je warmte, je energie en je enthousiasme, niet alleen naar boven. Eén naar boven, maar verspreid het ook op zondag, Eén en één naar beneden, op maandag, Eén en twee naar beneden, op dinsdag, Eén en drie naar beneden enzovoort.

Pak die eenheid, dat intieme gevoel dat je je één met G-d voelt en ga ermee naar huis, naar je dagelijkse, aardse bezigheden. Nadaw en Awiehoe zijn niet gestraft omdat ze gangsters waren. Hun overtreding was juist dat ze met hun sublieme gevoel in de hemel bleven. Ze hebben verzuimd om terug naar beneden te gaan, om de eenheid van G-d te openbaren in de diversiteit van het aardse bestaan.

Nu begrijpen wij waarom de Rambam het naar huis gaan van de Hogepriester aan het einde van Yom Kipoer als onderdeel opneemt in de dienst van de allerheiligste dag.

Het is niet alleen een deel, het is het hoogtepunt van Yom Kipoer. Een huis kan vol met familieleden zijn die zich op allerlei manieren kunnen gedragen. Hoe reageer je daarop in de drukte van je dagelijkse leven? Behalve alle afspraken, verantwoordelijkheden, stress en tijdsdruk waaronder wij worden verwacht te opereren, zoeken wij juist thuis naar momenten van rust, eenheid en onderling respect.

Het draait er allemaal om hoe je je daarna gedraagt.

G-d nodigt ieder mens op aarde uit om Hem te dienen. Contrasten zijn er, humeurige buien bestaan, maar wij hebben de sleutel in onze handen om ons evenwicht te bewaren. Enerzijds voeren we dagelijks in ons leven Yom Kipoer-momenten in. Anderzijds zorgen we dat we niet helemaal opgaan in onze spirituele ervaringen. We komen terug in het hier en nu. We zijn ons ervan bewust dat G-d ons hier op aarde neergezet heeft om juist in de wereldse zaken de eenheid van G-d te ontdekken. Als je 10 euro aan een arme man schenkt of aan een Joodse school geeft, dan heb je de eenheid van G-d geopenbaard in het aardse geld en in alles wat je gedaan hebt om dat geld te kunnen verdienen. We houden ons in evenwicht en weten ons te handhaven op Yom Kipoer en daarna!

Shabbat shalom!

Bracha Heintz

Gebaseerd op een les van Rav YY Jacobson
Opmaak Rianne Meijer, Sonja Tamam en Devorah van der Heiden

Help jij mee om de continuïteit van deze artikelen te waarborgen? Door te sponsoren word je een actieve partner en steun je ook verdere activiteiten! Doneren kan hier op chabadutrecht.nl/doneren.

beeld: chabad.org

TERREUR | Wat doe ik ermee?

By Rabbi Aryeh Leib Heintz | 20/10/2023

Ik ben letterlijk misselijk en ik ben boos. En samen met mij de hele Joodse wereld en al onze vrienden en steunbetuigers, mensen die terreur veroordelen en verafschuwen. Deze boosheid is een verborgen vorm van liefde. Liefde voor het eigen volk, liefde voor rechtvaardigheid en liefde voor de waarde van het leven en de waarde van ieder mens. Het Joodse volk is één lichaam. Als het ene deel van het lijf ziek is, lijdt het hele lichaam mee.

Dowload hier een printversie (PDF) van dit artikel)

Deze week stuur ik geen gebruikelijke wekelijkse inspiratie, alhoewel het woord Hamas ‘toevallig’ tweemaal in het stukje van de Torah voorkomt dat deze week op Shabbat over de hele wereld gelezen zal worden: Parashat Noach.

Misselijk van boosheid

Ik ben totaal geparalyseerd. Ik kan niet normaal denken, mijn inspiratieknop is verdoofd. Ik ben letterlijk misselijk, ik kan soms moeilijk slikken. Ik ben boos en samen met mij de hele Joodse wereld en al onze vrienden en steunbetuigers, mensen die terreur veroordelen en verafschuwen. Deze boosheid is een verborgen vorm van liefde. Liefde voor het eigen volk, liefde voor rechtvaardigheid en liefde voor de waarde van het leven en de waarde van ieder mens.

Ik dacht dat de inquisitie 500 jaar geleden was gebeurd. Ik dacht dat de Holocaust al 80 jaar geleden voorbij was. Kennelijk als je Joods bloed in je aderen hebt vloeien dan ben je wederom wereldwijd het doelwit van moordpartijen en bloedbaden. Ik vraag mij af of, behalve volwassenen, men ook Joodse baby’s tijdens de inquisitie levend heeft verbrand.

Nieuwe wreedheid Hamas

Toch is er iets nieuws in deze wreedheid en dat is dat er nog nooit, naar mijn weten, een volk is geweest dat zoveel van zijn eigen mensen met opzet vermoordt, met als enig doel om Israel daar de schuld van te geven en zwart te maken in de ogen van het wereldpubliek. Minstens een kwart van de raketten die Hamas afvuurt explodeert in Gaza zelf. Zo ook de raket die deze week op het parkeerterrein naast een ziekenhuis explodeerde. Afgezien van het feit dat Hamas haar wapendepots in ziekenhuizen, scholen en dichtbevolkte gebieden verbergt, zou Israel zoiets altijd vermijden. Integendeel, Israel waarschuwt altijd de Palestijnse bevolking om de plekken, waar vanuit Hamas raketten schiet, te verlaten voordat Israel toeslaat. Jammer dat Hamas haar eigen burgers aanmoedigt om juist daar te blijven. Jammer dat Hamas de weg tussen het noorden en het zuiden van Gaza voor haar eigen inwoners blokkeert, waardoor de Palestijnse burgers niet kunnen evacueren, weg van de terroristische centra die Israel wil vernietigen.

Zou Israel wel dat ziekenhuis hebben willen bombarderen, dan zou het niet mis hebben geslagen en het parkeerterrein geraakt hebben i.p.v. het ziekenhuis zelf. En dan zou er een krater in de grond zijn geweest en die krater is nergens te vinden omdat die er gewoonweg niet is. Israelische bommen veroorzaken namelijk kraters. Bovendien zouden, door de kracht van een Israelische bom, alle dakpannen van de omliggende huizen weggevlogen zijn maar ook dat is niet het geval. Zo zijn er uit neutrale bronnen, aan de hand van diverse foto’s meerdere bewijzen aangeleverd dat het hier niet om een Israelische aanval ging.

Palestijnse staat

Maar voor de Jodenhater maakt de werkelijkheid en de waarheid niets uit, omdat Jodenhaat geen reden heeft en het dus ook niet met reden gestopt kan worden. Niet alleen is elke Jood in de hele wereld een ‘legitiem’ doelwit voor moord en afslachting geworden – er wordt daarbij nog een ‘goede’ reden voor gegeven: dat wij het land zouden hebben afgepakt van het Palestijnse volk – maar ik heb nieuws voor u geachte lezer: de Palestijnse staat is namelijk een fabricage van de verbeelding van een aantal Jodenhaters die als doel hebben om heel Israel te vernietigen, hetgeen zij ook zelf verklaren en opschrijven.

Want voordat Israel in 1948 tot een land uitgeroepen werd bestond er in dat gebied geen Palestijnse staat, maar een Brits Mandaat. En daarvoor was het het Ottomaanse rijk en geen Palestijnse staat. Daarvoor werd het gebied beheerst door de Mamlukken uit Egypte en niet door een Palestijnse staat. En daarvoor door allerlei andere volkeren, de Christenen, de Byzantijnen, de Romeinen, de Hasmoneeën, Alexander de Grote, de Perzen, de Babyloniërs en niet door een Palestijnse staat. Hoe ver in het verleden zou je willen teruggaan? Want daarvoor waren het de koninkrijken van Israel en Yehuda en daarvoor de 12 stammen en daarvoor nog de Kanaänieten maar niet een Palestijnse staat. Door de eeuwen heen is het land Israel door allerlei heersers bezet maar nog nooit door een Palestijnse staat omdat die gewoonweg nooit heeft bestaan.

Oorlog waar Israel nooit om heeft gevraagd

En je kunt zeggen en denken wat je wilt. Feit is wel dat het Joodse volk of leger nog nooit dorpen in is gegaan om vrouwen te verkrachten en te vermoorden.
Nog nooit zijn Joden dorpen ingegaan om baby’s hun hoofden af te hakken of mensen levend te verbranden.
Nog nooit heeft het Israelische leger burgers gekidnapt en gelyncht.
Nog nooit heeft het Israelische leger hele gezinnen afgeslacht of mensen die een festival bezochten met een machinegeweer neergehaald.
Nog nooit heeft een Jood zichzelf bij een aanslag opgeblazen.
Nog nooit heeft het Joodse volk opgeroepen tot haat tegen de Nazi’s of welke vijand dan ook.

Dit is een oorlog waar Israel nooit om heeft gevraagd. Dit is een oorlog die ons is opgelegd. En het gaat niet om land of om geschiedenis. De terroristen leveren daar zelf het bewijs voor door wraak en agressie op te roepen tegen alle Joden ter wereld, zelfs tegen diegenen die al 2000 jaar geleden uit Israel verdreven zijn en daardoor ergens anders in de wereld vertoeven. Het is een oorlog tegen elke vorm van beschaving.

De hele wereld zou alle Israelische soldaten dankbaar moeten zijn dat zij hun leven op het spel zetten om de hele wereld te redden van terreur! Het gaat om het leven en de waarde van een mens, van een vrouw, van een kind, van een baby. Dit is een oorlog tegen beschaving en tegen alle basisnormen en waarden. Niet alleen werden Israeliërs aangevallen, maar wie dan ook, van welke nationaliteit dan ook die zich op 7 oktober daar bevond, werd vermoord of ontvoerd. Slachtoffers uit Thailand, Frankrijk de VS, en uit totaal 35 landen zijn op één dag, op gruwelijke wijze gemarteld en vermoord of worden vermist.

Oorlogsmisdaden

Jammer genoeg gaat al jarenlang het grootste gedeelte van de humanitaire hulp die door het buitenland de Gazastrook ingaat naar militaire doelen van Hamas en het verder verrijken van de Hamas leiders wiens chique villa’s met de dag fraaier worden. De Gazaanse kinderen leren rekenen op school op de volgende manier: als je 4 Joden hebt en je vermoordt er twee, hoeveel heb je er dan over? Deze schoolboeken worden door Europa gefinancieerd.

Israel wordt beschuldigd van oorlogsmisdaden terwijl Israel juist het meest voorzichtige land ter wereld is om burgers juist te besparen. Ze waarschuwen de burgers via sms’jes en via pamfletten die vanuit de lucht gegooid worden dat er een aanval op komst is zodat iedereen tijdig de onheilsplek kan vermijden.

Wie draagt verantwoordelijkheid voor het verstoppen van militaire centra in dichtbevolkte gebieden? Wie is er verantwoordelijk voor dood en verderf wanneer een heel gebouw platgebombardeerd wordt en de Gazanen die daarin vertoefden geen uitwijkmogelijkheid is gegeven?

Toen de VS Irak hebben aangevallen om de bevolking te bevrijden van hun Iraakse dictator Saddam Hoessein, zijn er onvermijdelijk 700 000 burgerslachtoffers gevallen. In de laatste 15 jaar zijn er, volgens de VN 6.269 Gazanen gesneuveld (inclusief hun terroristen), omdat zij gedwongen werden om zich op de verkeerde plek te bevinden.

Hamas maakt zich schuldig aan dubbele oorlogsmisdaden omdat het juist op civiele doelen mikt en tegelijk haar eigen burgers inzet als schild.

Ondanks dat Israel al sinds 2005 door tienduizenden raketten uit Gaza bestookt wordt, heeft Israel al die jaren de Gazastrook voorzien van gratis water, gas en elektra.
Bij een eerdere oorlog een aantal jaren geleden tussen Israel en Gaza heeft Gaza met zijn eigen raket een Israelische electriciteitsmast geraakt. Toen een Israelische electriciën het kwam repareren is hij door Hamas militanten onder vuur genomen! En nu wordt Israel ervan beschuldigd dat ze geen water, gas en elektriciteit gratis aan Gaza willen leveren! Welk land ter wereld levert gratis goederen aan een buurland vooral als dat land die goederen gebruikt om hen te vermoorden? En trouwens wie belet welk land dan ook om Gaza van deze producten te voorzien?

Zwarte bladzijde

Is het de verantwoordelijkheid van Gaza? Wie breekt hier alle oorlogsregels?
Wij kunnen Hamas niet beletten om te liegen. Wel kunnen wij stoppen met het geloven in hun leugens. Kijk zelf maar naar het verschil hier in Nederland tussen een pro-Israel-demonstratie en een pro-Palestijnse mars. Waar wordt er gezongen en waar wordt er geschreeuwd? Waar voel je eenheid en liefde en bij welke demonstratie voel je angst en agressie?

Het 7-oktober verhaal begint met een bladzijde die zwarter is dan zwart. Het gevaar voor Israel, voor elke Jood en elke Joodse instelling wereldwijd is nog nooit zo groot geweest. Maar de overwinning zal des te groter zijn!

Wie neemt het licht over?

Wees ervan bewust dat het Joodse volk één lichaam is. We zijn één en allemaal met elkaar verbonden. Als het ene deel van het lijf ziek is, lijdt het hele lichaam mee. En als dat deel geneest, dan wordt het hele lichaam aangesterkt. Zo ook op spiritueel gebied. Zorg ervoor dat je spiritueel gezond bent en daarmee het hele volk kracht geeft.

Or Mozes, een jonge vrouw van 22, soldaat in het IDF leger, is vorige week vermoord terwijl zij ons land aan het verdedigen was. Toen ze nog leefde, heeft Orit elke vrijdag avond de Shabbatkaarsjes aangestoken. Wie neemt het licht van haar over? Laten wij met z’n allen voor de continuïteit van deze vlam en warmte zorgen.

Vorige week ben ik wederom Oma geworden van een kleinzoon, een blijde gebeurtenis omringd door raketten en leugens op de media.

Maar nee, ze krijgen ons niet klein. Zij kunnen en zullen nooit en te nimmer ons licht doven, want wij steken elke week weer aan en wij zorgen ervoor dat er kinderen zijn die dat licht tot in de verre toekomst zullen laten branden! Versterk je spirituele spierballen en leg tefillin, eet kosher en heb je naasten lief. Denk niet dat je buiten Israel niets kan doen. Integendeel! De soldaten weten dat wij aan hen denken. Zij zijn super dankbaar dat wij voor hen bidden en in hun naam goede en lieve daden verrichten. Door onszelf op Joods gebied te versterken, versterken wij ons hele volk.

Wat kan jij doen?

Terreur! Wat doe ik ermee?

HELPEN!
De terroristen hebben ons van het leven geroofd…
Help elke jood om een langer en beter leven te leiden!

BOUWEN!
De terroristen zijn gekomen om Joodse gemeenschappen te vernietigen…
Werk mee aan het versterken van grotere en sterkere Joodse gemeenschappen!

LOVE!
De terroristen hebben de jeugd vermoord voordat zij een kans kregen om te trouwen en gezinnen te stichten…
Zorg ervoor dat elke Joodse man met een Joodse vrouw trouwt om zo de continuïteit van het Joodse volk te kunnen waarborgen!

KINDEREN EN BABY’S!
De terroristen hebben baby’s meedogenloos vermoord en verbrand…
Zorg dat er meer Joodse baby’s worden geboren!

VERTROUWEN EN DOORZETTEN!
De terroristen willen ons bang maken…
Wees een nog trotsere Jood!

Het verhaal zal een positief einde hebben, gegarandeerd! En tot dan, denk a.u.b. elke dag aan onze soldaten en onze gijzelaars, zeg voor hen een extra gebed, een hoofdstuk in Tehilim, de Psalmen, wees wat aardiger tegen je familie en vrienden en blijf vooral positief zoals het in Psalm 121 – 5 staat, dat G-d onze schaduw is. Hij beweegt net als een schaduw met ons mee. Als wij positief blijven en trots zijn op onze identiteit en wij optimisme en zekerheid uitstralen en onze uitdagingen tegemoet gaan, dan zal Hashem met gelijke stem reageren.

Am Yisrael CHAI!!