Corona-inspiratie 3 | Pesach alleen
Lieve mensen,
Utrecht, donderdag 2 april 2020
Download hier een PDF / printversie van deze brief
Helaas schrijf ik nu alweer voor de derde week een paar woorden over een onverwacht en onzichtbaar virus die het leven in de hele wereld op z’n kop zet. We dachten aanvankelijk om er binnen er paar weken vanaf te zijn, maar deze pandemie heeft zich in ons leven geïnstalleerd en is niet zo snel van plan om te vertrekken.
Pesach staat voor de deur. Op woensdag avond 8 april dachten wij met vrienden en familie de uittocht uit Egypte te kunnen vieren. Wat nu? Is Pesach een gezelligheidsfeest? Ja. Is het uitsluitend een gelegenheid om samen te komen of zit er meer achter?
Het woord “corona” lijkt op het woord “kern”. Misschien worden wij uitgedaagd om naar de kern van vele zaken te kijken. Ja, het is bijzonder om bij elkaar te komen en inderdaad gaan we de gezelligheid vreselijk missen. In plaats van daar droevig over te zijn kunnen we deze dip gebruiken om nieuwe energie te ontwikkelen.
We gaan krachten scheppen waarvan wij niet wisten dat wij die in ons hadden. Dit jaar is er misschien geen kind bij jou aan tafel om de vier vragen aan Papa te stellen. Maar ook al zitten wij alleen, hebben wij nog altijd een Vader in de hemel. Aan Hem gaan we dit jaar vragen waarom deze nacht anders is dan alle andere nachten. Waarom Hashem, is deze ballingschap langer dan alle andere ballingschappen? In Egypte leefde het Joodse volk 210 jaar. In Babylonië waren de Joden 70 jaar. Nu is het al bijna 2000 jaar geleden dat de Romeinen ons uit ons land hebben verbannen. Onze tempel is nog steeds niet herbouwd en te veel Joden wonen nog buiten Israel! Waarom?
En waarom is deze nacht anders dan alle andere nachten? Alle andere Pesach vieringen zat ik met vrienden en familie…
Vanavond zit ik alleen.
Maar je zit niet alleen. Iedereen gaat alleen Pesach vieren op dezelfde avond in de hele wereld en dan zijn we helemaal niet alleen. Het maakt niet uit of je in Yerushalayim of Utrecht woont. Of je in Curacao of Antwerpen bent. Ook dit jaar zijn we allemaal gelijk, maar dit jaar gaan we uit onszelf kracht putten door onze grenzen open te breken, om vrij te zijn van alles wat ons tegenhoudt om G-d te dienen. Niet alleen gaan we het doen, we gaan het zelfs met veel enthousiasme en vreugde doen. Omdat wij ons niet laten kisten, niet door Egyptenaren, niet door de Hamans en niet door een virus.
Samen staan we sterk want wat ons bindt is niet afhankelijk van waar we zijn of met wie we zijn. Op straat of thuis, in een synagoge of in een woonkamer, samen of alleen. De Baal Shem Tov zei dat een mens werkelijk is waar zijn gedachtes zijn. Dit jaar laten we zien dat Pesach voor ons belangrijk is en dat we het hoe dan ook en waar dan ook zullen vieren met onze gedachtes gefocust op ons gezin, ons volk en Israel.
De twee broers uit Polen, Reb Zushe en Reb Elimelech uit de 18de eeuw werden ooit de gevangenis ingegooid. Toen Reb Elimelech ’s ochtends in de cel wakker werd en zijn ochtendgebed wilde uitspreken begon hij te huilen. ‘Waarom huil je?’ vroeg Reb Zusha. Reb Elimelech liet de emmer zien die in een hoek van de cel lag en als toilet functioneerde. ‘En wat stoort die emmer jou?’ vroeg zijn broer. ‘ Ik ben heel droevig omdat het verboden is om je gebed uit te spreken op een plek die stinkt. En nu is het tijd voor het gebed maar ik kan mij nu niet tot G-d wenden.” ‘Waarom moet je daar droevig over zijn, in tegendeel!’ antwoordde Reb Zushe. ‘Dezelfde G-d die je geboden heeft om te bidden heeft het je verboden wanneer er een vieze geur is. Hoe dan ook verbind je je met G-d, dan wel door het gebed, dan wel door niet te bidden. Beide zijn G-d’s wil.’
Reb Elimelch was helemaal blij. Hij had een nieuwe manier ontdekt om zich met G-d te verbinden. Een situatie die zich nog nooit eerder had voorgedaan. Door niet te bidden in een stinkend vertrek had hij een nieuwe manier gevonden om de wil vanG-d uit te voeren. Hij werd daar zo blij van dat hij met zijn broer midden in de cel begon te dansen. Al gauw werd het heel vrolijk in de gevangenis en gingen alle andere gevangenen meedoen met de vreugdedans.
De bewaker hoorde wel erg veel lawaai en ging de cel binnen om de oorzaak van alle commotie te vinden. ‘Wat is er hier aan de hand’ brulde hij, waarop de gevangenen de twee joden de schuld gaven. Maar waarom zijn ze zo vrolijk? Vroeg de bewaker. De gevangenen wezen de emmer aan. ‘’Dit is de oorzaak’ antwoorden zij. Door die emmer hebben ze een nieuwe relatie met G-d weten te ontdekken. ‘Is dat zo? In dat geval haal ik die emmer weg en Reb Zusha zei: ‘’Elimelech, je kunt nu je gebed uit spreken.”
Dit is de kern van het Jodendom; we hebben altijd een relatie met G-d, of we nu met Pesach alleen of met onze vrienden en familie zijn. Of het allemaal goed gaat in ons leven of dat we omringd worden door ziekte, dood of andere vieze en stinkende elementen.
Kennelijk wil G-d dat ik dit jaar alleen ben, dan ga ik daar het beste van maken…alleen. Ik ga me juist verheugen op deze nieuwe manier om Pesach te vieren. Het is voor mij een unieke kans, die ik misschien nooit meer zal meemaken. Ik ga dansen van plezier en van genot, dat ik heb mogen ontdekken dat het ook zo kan, anders dan dat ik gewend ben.
Dit jaar krijgt iedereen apart de kans, om op eigen houtje er iets bijzonders van te maken. Ga snel nog die matses, wijn en bittere kruiden inkopen en ga Pesach vieren. Je ben niet alleen!
Bracha Heintz
Coronabrief 2
Utrecht, woensdag 25 maart 2020
Lieve mensen,
download hier een printversie van coronabrief 2
We zijn weer een week verder. De cijfers zien er niet bepaald rooskleurig uit. We vragen ons af of Nederland wel snel genoeg ziekenhuizen aan het bouwen is en nieuw medisch personeel aan het opleiden is. Zijn er genoeg beademingsapparaten, maskers en IC bedden?
We houden afstand en zijn op onszelf en ons gezin aangewezen. Velen onder ons zijn helemaal alleen. Voor gezinnen is het dé tijd om er eens echt met elkaar en voor elkaar te zijn. Voor alleenstaanden blijft er momenteel zeeën van tijd over voor introspectie.
Wat gebeurt er hier? Wat maken we mee? Hoe lang gaat dit nog duren?
De Parasha van deze week, Wajiekra heeft in het eerste woord een duidelijke boodschap.
וַיִּקְרָ֖א אֶל־מֹשֶׁ֑ה
En Hij riep Moshe
Wajiekra betekent “en Hij riep”. In een Torah-rol worden soms bepaalde letters kleiner geschreven dan de rest. Ook in het woord Wajiekra is dit het geval. De laatste letter van dit woord, de alef is klein geschreven.
Alef is de eerste letter van het Hebreeuwse alfabet en vertegenwoordigt tevens G-d. Als je de kleine letter alef overslaat blijft het woord וַיִּקְר over en dat betekent het gebeurde, zomaar… toevallig. Maar nee, vertelt het eerste woord ons met zijn subtiele kleine alef. Niets gebeurt zomaar zonder reden. De Alef is een onmisbaar deel van het woord. Alles wat er gebeurt wordt door G-d bepaald. Hij heeft de leiding. Het is in onze perceptie niet altijd even mooi en het doet soms pijn, heel veel pijn!
Maar dit eerste woord van het middelste van de vijf boeken bevat de essentie en is de kern en middelpunt van het Jodendom, namelijk het feit dat G-d alles en iedereen in de gaten houdt, dag en nacht. Alles heeft een oorzaak en een reden. Niets is toevallig en hier wordt er iets van ons verwacht.
Haal het maximale uit covid 19 en uit elke situatie in je leven. Gebruik het om na te denken, om goede daden te verrichten en om lief te zijn.
Wij zijn geen stuk hout dat toevallig ergens in een gigantische oceaan drijft. G-d heeft dit in werking gezet en kijkt hoe wij ermee omgaan. Raken wij in paniek of geloven wij dat alles een doel heeft? Zorgen wij uitsluitend zo goed mogelijk voor onszelf of kijken we of wij het leven van een ander wat dragelijker kunnen maken?
G-d ziet het allemaal. Hij kijkt en Hij wacht. We begrijpen het niet altijd maar weten wel waar het vandaan komt. We hebben geen keus. Onze gezondheid wordt uitgedaagd, ons leven staat op het spel en onze financiële toekomst is onzeker.
De hele wereld beseft met één klein virus hoe kwetsbaar we zijn en hoe weinig controle we hebben. Met deze universele gewaarwording kan de verlossing eindelijk beginnen. In Egypte kwam de uittocht 220 jaar eerder dan gepland. Wij zijn in het Joodse jaar 5780, 220 jaar voor de aanvang van het zevende en laatste millennium. Alle oppervlakkige tijdsbesteding staat op halt, bioscopen, theater en Hollywood zijn dicht. Wereldwijd zijn de vliegtuigen gemobiliseerd om ons naar Israel te vliegen. Honderden bussen van het openbaar vervoer in Israel staan ongebruikt en paraat om elke Jood uit de hele wereld van het vliegveld naar een leeg hotel te brengen.
De Kineret vloeit over vanwege alle regen dit jaar en heeft voldoende water voor ons allen.
De verlossing uit Egypte gebeurde in de maand Niessan. Vanavond begint deze speciale vrijheidsmaand. We zijn er klaar voor. Over twee weken willen wij Pesach in Yerushalayim vieren. Laat Mashiach komen…nu!
Houd ondertussen aub afstand en blijf gezond!
Bracha Heintz
PS Joodse gemeenschappen hebben de gewoonte om in tijden van calamiteiten een Torah rol te schrijven. Zo’n Torah rol wordt nu geschreven en iedereen kan zich daarvoor gratis inschrijven en één letter zal voor hem/haar geschreven worden in deze speciale Torah rol.
Als je joods bent, stuur dan je joodse voornaam (als je die hebt en anders je roepnaam) en de joodse voornaam van jouw moeder naar:
rabbiraitporttorah@gmail.com.
Coronabrief 1
Utrecht, woensdag 22 Adar 5780 – 18 Maart 2020
Lieve mensen,
Download hier een printversie van deze boodschap
Vandaag is het de verjaardag van mijn vader, hij rust in vrede. In zijn geboortejaar in 1925, viel 22 Adar ook op woensdag 18 maart.
Vandaag herdenken wij ook de tramaanslag in Utrecht die vorig jaar op 18 maart plaatsvond.
Vandaag zijn velen van ons thuis, alleen of met ons gezin. We hebben tijd om te reflecteren, we hebben de ruimte om op een waardevolle manier tijd met onze naasten door te brengen. Niemand hoeft of kan weg. Voor velen onder ons is er geen werk, school, concert, bioscoop, sportclub, restaurant of feestje. Er is geen uitvluchtmogelijkheid. We kunnen niet wegrennen of ons laten afleiden. Er is tijd om in de spiegel te kijken en om ons af te vragen wat er allemaal gebeurt …. Waarom….. en wat kan ik hiermee?We denken na, over een onzekere toekomst. We maken ons zorgen over onze veiligheid, gezondheid, economie en infrastructuur.
Midden in de chaos bevindt zich een eiland van rust en komen zeeën van tijd vrij. We krijgen de mogelijkheid om na te denken over hoe het allemaal ontstaan is en hoe het weer weg zal gaan.
Hoe is het mogelijk? We dachten toch de hele wereld onder controle te hebben! Met onze wetenschap, welvaart en medische kennis! Hoe kan het zijn dat het een piepkleine virusje lukt om de hele wereld op z’n kop te zetten? Kennelijk is er een Kracht gaande die niet door de wetenschap beheerst kan worden. We vechten maar zijn in wezen bijna machteloos.
Het is tijd om wakker te worden, tijd, om zoals in de parasha van deze week beschreven wordt, om letterlijk een tabernakel te bouwen in ons hart en in Yeroeshalaym.
De gehele parasha gaat over de tempel, behalve de eerste versen. Daarin wordt ons verteld hoe Moshe het volk verzamelde om te vertellen over de shabbat. Want wil je een tempel hebben, wil je dat Mashiach komt en dat het hele Joodse volk in Israel gaat wonen, dan zul je eerst de shabbat moeten vieren. Precies zoals het in de Parasha van deze week staat.
Deze vrijdagmiddag zullen we allemaal thuis zijn en kunnen wij allemaal, zonder afleiding, de shabbat heel makkelijk vieren. Koop koshere wijn en maak of koop challot. Maak vrijdag iets lekkers te eten en zet het op een warmhoudplaat. Zorg dat de lichten in je huis aan zijn waar je ze nodig hebt en uit waar je het donker wilt hebben. Doe alle digitale apparatuur en tv uit en steek om 18:35 de shabbatkaarsen aan en voilà. Rust en vrede voor de komende 25 uur.
Spreek op Shabbat met je gezinsleden, lees en leer wat. Zeg de kidoesh over de wijn en de bracha over het brood. Geniet van de stilte en luister naar je eigen ziel. Jouw ziel fluistert altijd al, maar je kunt hem meestal niet horen door al het lawaai om je heen. Maar nu is het geluid uit. De hele wereld staat stil. De meeste vliegtuigen zijn wereldwijd op de vliegvelden gemobiliseerd en staan paraat om het hele Joodse volk in één moeite naar Israël te brengen.
Vlak voor de uittocht uit Egypte, bij de laatste plaag stierven de eerstgeborenen. Toen moesten de Joden thuis blijven om niet door de Engel des doods getroffen te worden. De Baal Hatoeriem schreef 800 jaar geleden hoe in de toekomst de mensen ook thuis zullen moeten blijven vlak voor de komst van Mashiach. Zie zijn commentaar op hoofdstuk 12 van Shemot vers 9. Op hetzelfde vers schreef Rashi 1000 jaar geleden ‘Corona’ (zie bijlage).
Ik wens jullie allen heel veel immuniteit. Allereerst tegen deze nieuwe virus. Ten tweede tegen blindheid, want G- d stuurt hier ons een boodschap. Alle zaken groot of klein, die tot maart 2020 zo cruciaal leken te zijn, zijn ineens nietig geworden. We worden erop attent gemaakt dat al onze kleine dingetjes waar wij zo op gesteld zijn toch niet zo belangrijk zijn. De hele wereld staat nu gelijk in zijn machteloosheid. Geen rijkdom, hoge IQ of prestatie werkt beschermend. Het virus maakt geen onderscheid.
Word wakker en wees goed bezig. Doe elke dag wat extra geld in het busje. Blijf ver weg van bejaarden en zwakkeren maar help ze wel. Bel ze op en doe wat boodschappen voor ze.
Wees lief voor elkaar en maak er wat van. Ik wens jou, je familieleden en de hele wereld heel veel gezondheid en voor overmorgen, alvast Shabbat Shalom!
Bracha Heintz
