Wajishlach | Vrede in huis

Al bereik je heel veel in het leven, diploma’s, medailles, rijkdom en succes, de Torah leert ons dat je pas écht compleet bent als je vrede hebt met je eigen gezin, met de mensen die het dichtst bij je zijn. En al zal je je daarvoor, net als Yakov, in allerlei bochten moeten wringen, zorg dat jij diegene bent, die voor vrede binnen je gezin zorgt!  

Download hier het artikel in printversie (PDF)

Welkom! Yakov is weer terug. Hij was 34 jaar lang weg van huis geweest. Hij had eerst gestudeerd, daarna gewerkt, was getrouwd en had kinderen gekregen. Na vele problemen met zijn bedriegende werkgever, Lavan, die tevens z’n schoonvader was, was het hoogtijd om huiswaarts te keren.

Spiritueel, militair en politiek

Was Yakov op de heenweg nog een eenzame en arme man, nu komt hij als een vooraanstaand en rijk persoon terug, samen met zijn vrouwen, kinderen en een hoop bezittingen. Onderweg moet hij vechten met een engel en daarna ontmoet hij z’n tweelingbroer Esav, die hem nog steeds wil vermoorden. Maar Yakov weet het goed te maken. Hij heeft een drie stappenplan: spiritueel, militair en politiek.

Spiritueel: Yakov vraagt ten eerste aan G-d om hem te beschermen.

Militair: Daarna bereidt hij zich voor op oorlog. Esav was nog steeds geen lieverdje, gezien hij 400 soldaten met zich meenam.

Politiek: Yakov geeft aan zijn broer Esav kuddes en ladingen goederen cadeaus. Esav was nog steeds boos op Yakov. Hij had namelijk op een sluwe manier de zegen van hun vader Yitschak gestolen. “Welnu,” zegt Yakov als het ware tegen hem, “Al deze rijkdom die je ziet is het resultaat van de zegen. Nu schenk ik het aan jou.”

Hoe dan ook. Yakov weet Esav te kalmeren, een oorlog wordt gelukkig vermeden. Esav nodigt hem zelfs uit om samen verder te trekken. Yakov vindt dit onverstandig en weet zich met een paar smoesjes te excuseren.

Vervolgens arriveert Yakov in Shechem en de Torah beschrijft hem op dat moment als volmaakt, Bereshiet 33-18:

ויבא יעקב שלם עיר שכם אשר בארץ כנען בבאו מפדן ארם ויחן את־פני העיר

En Yakov kwam volmaakt naar de stad Shechem dat in Kanaan ligt, hij kwam van Padan Aram en hij legerde vóór de stad.

Yakov wordt hier beschreven als zijnde volmaakt. Een unieke beschrijving, die wij nergens anders in de Torah vinden.
Wat is daar de reden van?

Alles behalve volmaakt

Yakov lijkt juist allesbehalve volmaakt te zijn. Hij heeft zo veel narigheden in zijn leven meegemaakt en er zullen hem nog genoeg drama’s overkomen voordat hij op z’n oude dag zijn kinderen zal kunnen zegenen.

Dus waarom volmaakt? In zijn jeugd heeft hij vreselijke ruzie met zijn broer gehad die hem wilde vermoorden. Vervolgens werd hij straatarm omdat neef Elifaz, de zoon van Esav, hem van al zijn bezittingen beroofde. Esav had zijn zoon geboden om Yakov te vermoorden, maar dat was Elifaz dan net te veel. In plaats daarvan besloot Elifaz om Yakov van al zijn bezittingen te beroven. In de Talmoed (Awoda Zara 5a) staat daarover:

מאי מיתה עניות דאמר מר ארבעה חשובים כמתים אלו הן עני סומא ומצורע ומי שאין לו בנים

Wat is dood zijn? Dood zijn is armoede zoals de meester heeft gezegd, vier mensen worden als dood beschouwd, dit zijn zij: een arme man, een blindeman, iemand die lijdt aan melaatsheid en iemand die geen zonen heeft.

Yakov beroven was de manier voor Elifaz om de criminele opdracht van zijn vader Esav te vervullen.

Na een dromerige reis kwam Yakov terecht bij zijn oom Lavan, de broer van zijn moeder Rivkah, die later een zwendelaar van de eerste orde bleek te zijn. Wanneer hij jaren later van Lavan terugkomt, moet hij noodgedwongen tegen een engel vechten die hem aanvalt. Vervolgens komt Esav hem tegemoet met 400 soldaten en zijn perikelen gaan maar door.

We zijn nog niet klaar want binnenkort zal zijn dochter gekidnapt worden en ook nog misbruikt. Vervolgens zal zijn meest geliefde vrouw, Rachel, bij een bevalling overlijden. Zijn zoon Yosef zal verdwijnen en het zal lijken alsof hij vermoord is. Op zijn oude dag moet Yakov wegens hongersnood ook nog eens emigreren. Hij had een groot gezin, vier echtgenotes allemaal met kinderen. Daar was ook enige regie voor nodig om dat in goede banen te leiden.

Vrede in je familie

En juist nu, bij zijn aankomst in Shechem is hij volmaakt. Waarom nu? Neem een stapje terug in de Torah en kijk welke episode beschreven wordt net voor dat het woord שלם shalom – volmaakt – gebruikt wordt om Yakov te omschrijven: het is de vrede die hij met Esav weet te sluiten.

Een mens kan namelijk heel veel moeilijkheden en obstakels in zijn leven tegenkomen. Hij kan ook veel in zijn leven behalen, diploma’s, medailles. Hij kan veel bereiken, rijkdom en succes, maar volmaakt is hij pas als hij vrede heeft weten te sluiten met zijn eigen gezin, met de mensen die het dichtst bij hem zijn.

Wees moedig en bescheiden en wees de katalysator voor vrede in je familie.

Je hoeft niet akkoord te gaan met je broer en misschien is het zelfs verstandig om in een andere stad of in een ander land te gaan wonen. Wellicht zijn jouw argumenten juist of wie weet, misschien ook niet. Waarschijnlijk zal je je in allerlei bochten moeten wringen om de weg van vrede te kunnen bewandelen. Echter, zolang je die niet weet te bereiken met je eigen broer, blijf je gebrekkig.

Wees moedig en bescheiden en creëer vrede in je familie. Elk gezin vormt de basis van de hele maatschappij en misschien moet je even je eigen gelijk opzijzetten om je broer een grote dikke knuffel te kunnen geven… zelfs al probeert hij je in je nek te bijten*!

Shabbat Shalom,

Bracha Heintz
www.chabadutrecht.nl

Gebaseerd op een les van Rav YY Jacobson

*Zie de Baal Hatoerim op Bereshiet 33:4, die uitlegt waarom, in de sefer Torah, boven elke letter van het woord ‘en hij kuste hem’ er een puntje staat.

Klik om wekelijks per WhatsApp een artikel te ontvangen

Zondag 10 dec 2023
Griftpark Utrecht
16:00 – 18:00 uur
www.chanoeka.info

Chanoeka Feest in Utrecht
Muziek & dans
Entertainment & toespraken
Apart kinderprogramma

Iedereen welkom!

Helpt u mee om de continuïteit van deze artikelen te waarborgen? Door te sponsoren word je een actieve partner en steun je ook verdere activiteiten! Doneren kan hier op chabadutrecht.nl/doneren.

Beeld: chabad.org

Met dank aan Sonja Tamam, Rianne Meijer en Devorah vd Heiden voor hun hulp bij het bewerken van dit artikel.